Muhasebe meslek mensuplarının dijital dönüşüm temelli uygulamalara yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın ili örneği

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, dijitalleşme ve dijital dönüşüm süreçlerini tetikleyerek muhasebe süreçlerinde değişimlere neden olmuştur. Dijital dönüşüm süreci, muhasebe uygulamalarını yeniden şekillendirmiş; e-fatura, e-defter, e-beyanname gibi elektronik araçlar, muhasebe kayıtlarının dijital ortamlarda tutulmasını sağlamıştır. Bu süreç, iş süreçlerinde otomasyon, veri analitiği ve bulut bilişim teknolojisi gibi yenilikleri getirmiştir. Muhasebe meslek mensupları dijital dönüşüm temelli uygulamaların kullanılmasında önemli bir rol oynamaktadır. E-Fatura, e-arşiv ve e-defter gibi uygulamalar muhasebe meslek mensuplarının iş süreçlerinde zaman, maliyet tasarrufu vb. sağlamaktadır. Bu nedenle muhasebe meslek mensuplarının dijital dönüşüm temelli uygulamalara yönelik tutumları oldukça önemlidir. Bu araştırma, muhasebe meslek mensuplarının dijital dönüşüm temelli uygulamalara yönelik tutumlarını anlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada mevcut durumu ortaya koymayı amaçlayan genel araştırma modellerinden betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmaya Bartın Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'na kayıtlı meslek mensubundan 18 kadın ve 58 erkek katılmıştır. Araştırmanın odak noktası, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, mesleki unvan, mesleki deneyim, kullanılan e-belge türü, e-fatura adedi, e-fatura senaryo türü ve e-fatura uygulama yöntemi gibi faktörlerin bu tutumlar üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin betimsel analizini yapmak için frekans, ortalama, standart sapma ve yüzdelik oran gibi tanımlayıcı istatistiksel metotlar kullanılmıştır. Katılımcıların ölçek puanları değerlendirilmesinde, ilişkisiz (Bağımsız) örneklemler için t-testi ve ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Varyans analizi sonucunda anlamlı bir fark tespit edildiğinde, farkın hangi gruptan kaynaklandığını belirlemek için Tukey HSD testi kullanılmıştır. Araştırma sonunda Bartın Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler odasına kayıtlı meslek mensuplarına cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, mesleki unvan, mesleki deneyim süresi, kullanılan e-belge türü, e-fatura adedi, e-fatura senaryo türü ve e-fatura uygulama yöntemi değişkenlerine göre tutumlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Mesleki deneyim değişkeni açısından katılımcıların e-uygulamaların faydalılığı konusundaki tutumlarında 16-20 yıl ile 20 yıldan fazla deneyime sahip gruplar arasında anlamlı farklılık görülmüştür. 16-20 yıl muhasebe deneyimi olan muhasebe meslek mensuplarının, 20 yıldan fazla deneyimi olan muhasebe meslek mensuplardan daha olumlu tutuma sahip oldukları görülmüştür.

Rapid developments in information and communication technologies have triggered digitalization and digital transformation processes, causing changes in accounting processes. The digital transformation process has reshaped accounting practices; electronic tools such as e-invoice, e-ledger, and e-declaration have enabled accounting records to be kept in digital environments. This process has brought innovations such as automation, data analytics, and cloud computing technology to business processes. Accounting professionals play an important role in the use of digital transformation-based applications. Applications such as e-invoice, e-archive, and e-ledger provide accounting professionals with time, cost savings, etc. in their business processes. Therefore, the attitudes of accounting professionals towards digital transformation-based applications are very important. This research was conducted to understand the attitudes of accounting professionals towards digital transformation-based applications. The descriptive research model, one of the general research models that aim to reveal the current situation, was used in the research. 18 women and 58 men from the profession registered with the Bartın Chamber of Certified Public Accountants participated in the research. The focus of the study is to determine the effects of factors such as gender, age, education level, professional title, professional experience, e-document type used, number of e-invoices, e-invoice scenario type and e-invoice application method on these attitudes. The data obtained in the study were analyzed using the SPSS 25.0 program. Descriptive statistical methods such as frequency, mean, standard deviation and percentage were used to perform descriptive analysis of the data. In the evaluation of the participants' scale scores, t-test for unrelated (Independent) samples and single-factor analysis of variance (One-Way ANOVA) for unrelated samples were used. When a significant difference was detected as a result of the variance analysis, Tukey HSD test was used to determine which group the difference originated from. At the end of the research, no significant difference was found in the attitudes of the professionals registered to the Bartın Chamber of Certified Public Accountants according to the variables of gender, age, education level, professional title, professional experience period, e-document type used, number of e-invoices, e-invoice scenario type and e-invoice application method. In terms of the professional experience variable, a significant difference was observed between the groups with 16-20 years and more than 20 years of experience in the attitudes of the participants towards the usefulness of e-applications. It was observed that the accounting professionals with 16-20 years of accounting experience had a more positive attitude than the accounting professionals with more than 20 years of experience.