Kuramdan uygulamaya Türkçe ders kitabı incelemeleri

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojileri her ne kadar hayatın her alanında olduğu gibi eğitim alanında da kullanılmayabaşlasa da ders kitaplarının yerinitutmaya henüz aday değildir. Sınıflar akıllı tahtalarla donatıldığı halde Türkçe derslerinde bilgi ve iletişim teknolojilerine (BİT) dayalı araçlar sınırlı kullanılmaktadır. Bu du-rumun nedenleri arasında “okulun teknoloji alt yapısı yetersizliği, öğretmenin BİT yetersizliği, Programın BİT’e yöneltmemesi, öğretmenin Türkçe dersinde BİT’i kullanmayı uygun bulmaması, kitap kullanma alışkanlığı, BİT’e uygun materyal hazırlamanın vakit kaybına yol açması, Türkçe dersine yönelik hazır ders mater-yallerinin yetersiz olması, öğrencilerin BİT yetersizliği” olduğu bilinmektedir. Ders kitaplarının ülkemizde 2003-2004 eğitim öğretim yılından beri ücretsiz olarak dağıtılması ders kitaplarını ekonomik, kolay ulaşılan bir araç haline getirmekte-dir. Aynı zamanda öğretmen ve öğrencinin özel bir bilgi ve donanım gerekme-den ders kitaplarını kullanabilmesi öğretmen öğrenci arasındaki eğitsel iletişimin merkezine ders kitaplarının yerleşmesine yol açmaktadır.Öğretim programlarının amaçlarını, içeriklerini sınıf ortamına taşıyan ders kitaplarının öğrenci için ilgi çekici, öğretmen için eğitsel amaçlara ulaşmayı kolaylaştırıcı olması beklenir. Ancak uygulama sürecinde çeşitli sorunlarla karşı-laşılmaktadırlar. Karşılaşılan sorunlar nedeniyle ders kitaplarına yönelik eleştiriler, tartışmalar ve araştırmalar devam etmektedir. Türkçe ders kitabı incelemelerine yönelik araştırmalar konuyu tasarım unsurları, eğitsel unsurlar, dil ve anlatım gibi çeşitli ve birbirinden bağımsız yönleri ile ele almaktadır. Bu kitapta MEB 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı örnekleminde Türkçe öğretimine özgü konular; kuramsal da-yanakları, değerlendirme ölçütleri ve örnekleri ile birlikte topluca sunulmaktadır. İncelemelerde kuramsal bilgiler, incelemeye dayanak oluşturmaya yeteceköl-çüde sınırlı tutulmuştur. İnceleme ölçütleri alanda kabul gören, anlaşılması ve kullanılması kolay ölçütlerden seçilmiştir. Ölçütlere dayalı olarak yapılan incele-meler genellikle kitabın tamamını kapsamaktadır. Böylece Türkçe ders kitaplarını incelemeyeyönelik bilgi, ölçüt ve örnekleri bir arada görmek mümkündür. Türkçe derslerinin odağında yer alan metinler; türleri, temalara uygun-lukları, okunabilirlik düzeyleri, görsellerle uyumu, içerdikleri değerler açısından incelenmiştir. Dersin amaçlarına ulaşmasında kullanılan etkinlikler; sözcük öğre-timi, dil bilgisi öğretimi, etkinliklerin nitelikleri ve görsellerin kullanımı açısından incelenmiştir. İncelemeler öğretim programı boyutlarına göre sınıflandırılırsa ders kitaplarının ne öğretelim sorusunu cevaplayan içeriği, nasıl öğretelim soru-sunu cevaplayan öğretme-öğrenme süreci incelemelerin yoğunlaştığı boyutlar olarak öne çıkmaktadır. İçeriğe ve öğretme-öğrenme sürecine yönelik olarak ya-pılan bu incelemelerde Program’ın amaçları daima göz önünde bulundurulmuş-tur. Program’ın ölçme ve değerlendirmeye ilişkin yaklaşımı ile ders kitabının uyumlu olup olmadığı etkinliklerin nitelikleri üzerinden dolaylı olarak değerlen-dirilmiştir, ancak tema sonu ölçme ve değerlendirme çalışmaları bağımsız olarak gözden geçirilmemiştir, bu da çalışmanın bir eksiği olarak değerlendirilebilir.Bu kitapta sunulan kuram, ölçüt ve örneklerin Türkçe öğretmenleri için okuttukları ders kitaplarındaki sorunları doğru teşhis etmede, öğretmen adayları için okutacakları ders kitaplarının niteliklerini belirlemede, ders kitapları yazarları için istenen özelliklere sahip ders kitaplarını hazırlamada yol gösterici olması di-leğiyle