Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi bilim inançları üzerine bir araştırma

Abstract

İnsanların bilimsel bilginin doğasına, yapısına, bu bilginin nasıl oluşturulduğuna veya geliştirildiğine dair inanışları bilgi bilim inançlarını oluşturmaktadır. Bireysel ve toplumsal kaynaklı olabilen bu inançlar kişiden kişiye birtakım farklılıklar göstermekte, öğrenme üzerinde de etkili olmaktadır. Bu bağlamda bireylerin bilgiye dayalı inançlarının arkasında yatan bireysel, toplumsal ya da kültürel etkenlerin bilinmesi öğrenme öğretme sürecinin geliştirilmesinde de büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının öğrenme öğretme sürecini etkileyen bilgiye dayalı inançlarını belirlemektir. Bu doğrultuda Türkçe öğretmeni adaylarının epistemolojik inançlarının bilgi kaynağı olarak bilime inanç, rasyonel topluma inanç, batıl ritüellere inanç ve doğaüstü güçlere inanç faktörlerinde ne düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanmaktadır. Tarama modeliyle desenlenen araştırmanın çalışma grubunu Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda öğrenim gören 54 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Oksal, Şenşekerci ve Bilgin tarafından geliştirilen "Merkezi Epistemolojik İnançlar Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 15.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiş; veriler üzerinde betimsel istatistik (yüzde, frekans) ve bağımsız örneklemler için t-testi analizleri yapılmıştır. Araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının batıl ritüellere ve bilgi kaynağı olarak bilime inanç düzeylerinin düşük; rasyonel topluma ve doğaüstü güçlere inanç düzeylerinin yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca cinsiyetin, öğretmen adaylarının bilgi bilim inançları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Bunun yanında, kendilerini modern olarak tanımlayan Türkçe öğretmeni adaylarının, kendilerini gelenekçi olarak tanımlayanlara göre rasyonel topluma daha yüksek düzeyde inandıkları belirlenmiştir.