İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi TY 743 numaralı şiir mecmuası’nın (1b-44b) incelenmesi, çeviri yazılı metni ve şiir mecmualarının sistematik tasnifi projesi’ne(mestap) göre tasnifi

Abstract

Mecmua geleneği, klasik şiirimizde muhtelif şairlerin şiirlerini içeren yazılı kaynaklarımızın en mühimlerindendir. Mecmualar edebi bilgi yanında yazıldığı dönemin tarihine, sanat anlayışına, yaşam tarzına ve sosyal hayatına ışık tutan tarihi belge niteliğindedir. Mecmualarda edebiyat tarihi adına bizi bekleyen yeni bilgiler ve belgeler yer almaktadır. Çalışmamıza konu olan eser de bir şiir mecmuası olup İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde TY 743 numarasıyla kayıtlı bulunmaktadır. Eserin tamamı 186 varaktan oluşmaktadır. Mecmuada şiirleri derlenen şairler ağırlıklı olarak 16. yüzyıl şairleridir. Çalışmamızda öncelikle nüsha tavsifi yapılmıştır. Ardından mecmuanın 1b-44b varakları arasındaki şiirler okunarak bu aşamada gerekli notlar titizlikle alınmıştır. Sonra bu şiir birikiminin çeviri yazılı bir metin hâlinde tanıtımı yapılmıştır. Çeviri yazılı metin sunumunda, mecmuadaki şiirlerin şairlerin yayına hazırlanmış divanlarındaki şiirleriyle karşılaştırılmasına dayalı bir edisyon kritik çalışması da yer almaktadır. Çeviri yazılı metinde bir araya getirilen şiirlerin şairleri, şiirlerin nazım şekli ve nazım türleri, vezinleri ve içerikleri incelenmiştir. Bu sayede mecmuada en çok hangi şairin, nazım türünün ve nazım şeklinin, hangi veznin bulunduğu rahatlıkla tespit edilebilmiştir. Toplanan malzemelerden inceleme yazısı kaleme alınmıştır. Mecmuada ele alınan şiirler, MESTAP kapsamında hazırlanmış tablolarda bir araya getirilerek mecmuadaki şiir ve şair birikimine araştırmacıların dijital ortamda kolayca ulaşabilmesi temin edilmiştir. Tezimiz; henüz herhangi bir eserine rastlanmamış, hakkında tezkirelerde yalnızca birkaç kelimelik bilgi bulunan şahsiyetlerin çalışmalarını ilim âlemine tanıtmak açısından önemli katkılar sunacaktır. Böylece şairler hakkında daha fazla bilgilere ulaşılacaktır. Ayrıca bu çalışma sayesinde günümüzde kaynaklarda haklarında oldukça fazla malumat bulunan ve hacimli eserleri olan şairlerin daha önce rastlanmamış şiirlerinin klasik Türk şiir birikimine kazandırılması da sağlanacaktır.

Mecmua tradition is one of the most important of our written sources that contain the poems of various poets in our classical poetry. Journals are historical documents that shed light on the history, understanding of art, lifestyle and social life of the period in which they were written, as well as literary information. There are new information and documents waiting for us on behalf of the history of literature in the journals. The work that is the subject of our study is also a poetry magazine and is registered in the Istanbul University Rare Works Library with the number TY 743. The entire work consists of 186 leaves. The poets whose poems are compiled in the journal are mainly 16th century poets. In our study, first of all, the copy was described. Then, the poems between the pages 1b-44b of the journal were read and the necessary notes were taken meticulously at this stage. Then, this collection of poems was introduced as a translated text. In the translated text presentation, there is also an edition critical study based on the comparison of the poems in the journal with the poems in the poets' divans prepared for publication. The poets of the poems brought together in the translated text, the verse form and verse types of the poems, their meter and content were examined. In this way, it could be easily determined which poet, verse type and verse form, and which meter was the most in the journal. A review article was written from the collected materials. The poems discussed in the journal were brought together in the tables prepared within the scope of MESTAP, so that researchers could easily access the collection of poems and poets in the journal in digital environment. Our thesis; It will provide important contributions to the world of science in terms of introducing the works of individuals whose works have not been found yet and only a few words of information are available in biographies. Thus, more information about the poets will be reached. In addition, thanks to this study, it will be ensured that the previously unseen poems of the poets, who have a lot of information in the sources and have voluminous works, will be brought to the classical Turkish poetry accumulation.