Yaşlanma ve yaşlılığa dair sosyolojik kuramların incelemesi

Abstract

Bu çalışmada, yaşlanma ve yaşlılık olgusuna dair sosyolojik kuram ve yaklaşımlar incelenmiştir. Çalışma üç bölümden meydana gelmektedir. İlk bölümde araştırmanın konusu, önemi ve yöntemi açıklanmıştır. Yaşlanma süreci sadece biyolojik bir olgu olmaktan çok, aynı zamanda toplumsal işleyiş dinamiklerinin (ekonomik ilişkiler gibi) doğrudan etkilediği psikolojik, sosyal ve kültürel bir süreçtir. Artan yaşam beklentisi ve "toplumsal yaşlanma" olarak adlandırdığımız süreç bir dizi toplumsal değişimi (ya da değişim gerekliliğini) beraberinde getirmektedir. Bu değişimi kavrayabilmek üzerine çokça düşünülen yaşlanmak ve yaşlılık kavramlarını günümüz koşulları ile değerlendirmemiz önemlidir. Bu amaçla çalışmanın ikinci bölümü yaş ve yaşlanma kavramlarının temel olarak günümüzde nasıl ele alındığı ve diğer alt başlıklarda antik dönemden günümüze kadar çeşitli toplumların yaşlılığı ne gerekçe ile nasıl değerlendirdikleri incelenmiştir. Son olarak ikinci bölüm toplumsal yaşlanma ve yaşlılığın toplumsal inşası incelenerek bitirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde toplumsal bir fenomen haline gelen yaşlılığa dair sosyolojik kuram ve yaklaşımlar 4 bölüme ayrılarak incelenmiştir. Kronolojik sıranın esas alındığı bu incelemede kuram ve yaklaşımların gelişimi ve yaşlılık ve yaşlanma olgusunu nasıl değerlendirdikleri incelenmiştir. Sonuç olarak öncelikle bu tez çalışması, yaşlanmanın karmaşık ve çok boyutlu bir süreç olduğunu vurgulamaktadır. Yaşlılık sürecinin kalitesini belirleyen etmenlerin sadece biyolojik faktörler olmadığı, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerin de önemli bir rol oynadığı belirmektedir. Ayrıca incelenen kuram ve yaklaşımların genel olarak sosyal ve kültürel olgulardan beslendiği, ekonomik ilişkileri ifade ettiği ancak bir çözümden ziyade ekonomik ilişkilere adaptasyon üzerinden çözümlemeler getirdiği ifade edilebilir.

In this study, sociological theories, and approaches to the phenomenon of aging and old age are examined. The study consists of three parts. In the first part, the subject, importance, and method of the research are explained. The aging process is not only a biological phenomenon, but also a psychological, social, and cultural process directly affected by the dynamics of social functioning (such as economic relations). Increasing life expectancy and the process we call "social ageing" bring about a series of social changes (or the necessity of change). It is important to be able to comprehend this change to evaluate the phenomena of aging and old age, which are widely thought about, in today's conditions. For this purpose, the second part of the study analyses how the concepts of age and ageing are basically handled today and how various societies have evaluated ageing from antiquity to the present day. Finally, the second part is concluded by analysing social ageing and the social construction of old age. In the third part of the study, sociological theories, and approaches to old age, which has become a social phenomenon, are examined in 4 sections. In this review, which is based on chronological order, the development of theories and approaches and how they evaluate the phenomenon of old age and aging are examined. As a result, this thesis emphasises that ageing is a complex and multidimensional process. The factors that determine the quality of the aging process are not only biological factors, but also social, cultural, and economic factors play an important role. In addition, it can be stated that the theories and approaches examined are generally fed by social and cultural phenomena, and express economic relations, but bring analyses through adaptation to economic relations rather than a solution.