İhvân-i Müslimîn teşkilâtı’nın bânîsi Hasan el-Bennâ’nın hadîs risâlesi adlı kitabı üzerine bir değerlendirme

Abstract

Hasan Ahmed Abdurrahmân el-Bennâ (ö. 1368/1949), İhvan-ı Müslimîn Teşkilâtı’nı kuran İslâm Dünyası’nda davetçi kimliğiyle ön plana çıkan Mısırlı bir âlimdir. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’ne “Hasan el-Bennâ” maddesini yazan İbrâhîm el-Beyyûmî Gânim, onun hâtıraları ve fikirlerini ele alan eserlerinden Kahire, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî’de yayınlanan Muẕekkirâtu’d-Daʿve ve’d-Dâʿiye adlı eserinin M. N. Shaikh tarafından Memoirs of Hasan al Banna Shaheed adıyla 1981 yılında Karachi’de,1982 yılında ise Delhi’de basılmış olduğunu zikretmiştir. Mecmûʿatu Resâʾili’l-İmâmi’ş-Şehîd Hasan el-Bennâ eserinde ise kaleme aldığı 8 risâleden oluşan bir koleksiyon oluşturduğuna yer vermiştir. Bu eser, Risâleler adıyla 3. baskısı 2008 yılında Nida Yayınları tarafından 768 sayfa olarak İstanbul’da neşredilmiştir. İbrâhîm el-Beyyûmî Gânim, Hadîs Risâlesi adlı eserinde bahsetmemiştir. Hadîs Risâlesi adlı eseri Muhammet Ebû Acur tarafından yayına hazırlanmış, Yahya Yaşar tarafından da Türkçeye çevirisi yapılmıştır. 2018 yılında Beyân Yayınları tarafından İstanbul’da neşredilmiştir. Biz de tebliğimizde bu eseri genel hatlarıyla değerlendireceğiz. Eserin tercümesini yapan Yahya Yaşar tarafından hadîslerin, İslâm Dînin Kur’ân-ı Kerim’den sonra temel kaynağı olduğu vurgusu yapılmış, Kur’ân’da mücmel olarak gelen pek çok hükmün hadîsler aracılığıyla açıklığa kavuşmuş olduğunu Yüce Allah’ın Nahl Sûresi’nin 44. Âyetinde beyân buyurduğu: “Ve Biz, Sana da bu uyarıcı bir Kitâb’ı indirdik ki insanlara başından beri indirilegelen mesajın aslını olanca açıklığıyla ulaştırasın.” âyetini de buna delil olarak zikretmiştir. Hasan el-Bennâ’nın yazmış olduğu Hadîs Risâlesi’nde hadîsin sıhhatinin anlaşılmasında en temel unsur olan isnâda dair tahlîllerin Hadîs İlmi’ne bir başlangıç teşkil ettiğini ifade ettiğine yer vermiştir. Hasan el-Bennâ’nın Hadîs Risâlesi’nde doyurucu bilgiler verdiğini isnâdın Müslümanların geliştirdiği orijinal bir sistem geliştirdiklerini ve nakledilen haberin kontrolüne imkân veren bir unsur olduğuna işaret ettiğini zikretmiştir. Haberin kontrolünün ise haberi getirenlerin kontrol edilmesini gerekli kılmakta olduğunu Hucurât Sûresi’nin 6. âyetinde “Ey iman edenler size bir fâsık haber getirirse onu araştırın.” buyurarak haberi getirene tenkitçi bir bakış açısıyla yaklaşılmasının emredildiğine vurgu yapmıştır. Hasan el-Bennâ, özet olarak Hadîs Risâlesi adlı eserini akademik ihtiyaçlar için değil asgarî seviyede okuyuculara mütevâtir, kuds-i hadîs, sahîh, hasen, zayıf, haber, eser gibi hadîs ıstılahları açıklamak, hadîs metinleri ve metinlerin nasıl ortaya ve isnâd sisteminin hadîslerin sıhhatinin tespitinde nasıl bir fonksiyon icrâ ettiğini genel hatlarıyla bilgilendirmek için hazırlanmıştır. Hasan Ahmed Abdurrahmân el-Bennâ (d. 1368/1949) is an Egyptian scholar who came to the fore as a preacher in the Islamic world who founded the Muslim Brotherhood organization. İbrahim al-Beyyumi Ganim who wrote the article “Hasan al-Banna” in the Islamic Encyclopedia of the Turkish Religious Foundation, Muẕekkirât ad-Daʿve ve ad-Daiye published in Cairo Daru al-Kitab al-Arabi is one of his works dealing with his memories and ideas. He mentioned that his work was published by M. N. Shaikh under the name Memoirs of Hasan al Banna Shaheed in Karachi in 1981 and in Delhi in 1982. İbrahim al-Beyyumi Ganim did not mention it in his work titled Hadith Treatise. His work, Hadith Treatise was prepared for publication by Muhammet Abu Acur and translated into Turkish by Yahya Yaşar. It was published in Istanbul by Beyan Publications in 2018. We will evaluate this work in general terms in our paper. Yahya Yaşar who translated the work emphasized that the hadiths are the main source of the Islamic Religion after the Holy Qur’an and that many of the provisions in the Qur’an in summary form have been clarified through the hadiths. He declares in the verse: “And We have sent down to you a warning book so that you can clearly convey the true message that has been sent down to people from the beginning.” He also mentioned the verse as evidence for this. He stated that Hasan al-Banna in his Hadith Treatise stated that the analysis of isnad which is the most fundamental element in understanding the authenticity of hadith, constitutes a beginning to the Science of Hadith. He mentioned that Hasan al-Banna gave satisfactory information in the Treatise of Hadith, indicating that isnad was an original system developed by Muslims and that it was an element that allowed the control of the transmitted news. The control of the news requires the control of those who bring the news. In the 6th verse of the Surah Hujurat, it is stated: “O you who believe if a sinner brings you news, investigate him.” He emphasized that the person who brought the news was ordered to be approached with a critical perspective. In summary, Hasan al-Banna wrote his work called Hadith Treatise not for academic needs but at a minimum level to explain hadith terms such as mutevatir, kudsi hadith, sahih, hasen, weak, news, work to the readers, hadith texts and how the texts are revealed and the isnad system to determine the authenticity of hadiths. It has been prepared to inform in general terms what kind of function it performs in detection.