Kanser hastalarında tedaviye bağlı lenfödemin önlenmesi ve yönetilmesi

Abstract

Lenfödem cerrahi operasyon, lenf nodu diseksiyonu, ya da radyoterapiye bağlı olarak protein yönünden zengin olan sıvının intertisiyel boşlukta birikmesidir. Lenfödem kanser hastalarının fonksiyonel kapasitesini, psikososyal iyilik durumu ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Prevalansı meme kanserlerinde %40, jinekolojik kanserlerde %20, melanomda %16, genito üriner kanserlerde %10 ve baş boyun kanserlerinde %4 olarak belirlenmiştir. Onkoloji hemşiresi, lenfödemin önlenmesi, tespiti ve yönetiminde önemli bir rol oynar. Lenfödem gelişimini önlemek için hastalarda öz bakım stratejilerini geliştirme önlem almanın ilk adımıdır. Lenf nodülü diseksiyonu veya lenfatik yatakları içeren radyasyon tedavisi uygulanmış hastalar risk altındadır. Teşhisde hem objektif ölçümler ve sınıflandırma hem de semptom değerlendirmesi yapılır. Onkoloji hemşireleri, lenfödemin önlenmesinde, erken saptanmasında, tedavisinde ve eğitiminde önemli rol oynamaktadır. Tedavi yönetiminde, Riskli gruplarda lenfödem gelişmeden cilt bakımı ile ilgili önlemlerin alınması, bölgenin enfeksiyon riskinin azaltılması, uygun fiziksel aktivite ve beslenmenin sağlanması, riskli bölgenin basınç altında kalmasının engellenmesi, aşırı sıcak ve soğuktan kaçınma ve seyahat ile ilgili önerilenlere uyulması önemlidir. Lenfödemi önlemek için, riskli ve erken evresindeki hastalarda, risk azaltma eğitiminin verilmesi ve bölgeye yapılacak bakımın öğretilmesi özyönetimin güçlendirilmesi hastanın lenfödem yönetimini kendi kendisinin yapabilmesi açısından önemlidir. Bu çalışmada lenfödem gelişme riski olan kanser hastalarında risk azaltma ve bakım eğitimi ile özyönetimin güçlendirilmesi vurgulanmaktadır.

Lymphedema is the accumulation of protein-rich fluid in the interstitial space due to surgical operation, lymph node dissection, or radiotherapy. Lymphedema adversely affects the functional capacity, psychosocial wellbeing and quality of life of cancer patients. The prevalence was 40% in breast cancers, 20% in gynecological cancers, 16% in melanoma, 10% in genito urinary cancers and 4% in head and neck cancers. The oncology nurse plays an important role in the prevention, detection and management of lymphedema. Developing selfcare strategies in patients to prevent the development of lymphedema is the first step in taking measures. Patients undergoing lymph node dissection or radiation therapy involving lymphatic beds are at risk. Diagnosis is based on both objective measurements and classification and symptom evaluation. Oncology nurses play an important role in the prevention, early detection, treatment and education of lymphedema in treatment management. It is important to take precautions for skin care before the development of lymphedema in risky groups, to reduce the risk of infection in the region, to ensure proper physical activity and nutrition, to prevent the risky region from under pressure, to avoid excessive heat and cold, and to follow the recommendations regarding travel. In order to prevent lymphedema, strengthening self-management, providing risk reduction training and teaching care in the region is important for the self-management of the cancer patient in risky and early stage patients. In this study, it was emphasized that risk reduction and care education and selfmanagement should be strengthened in cancer patients at risk of developing lymphedema.