Kırsal peyzajların sürdürülebilir turizm ve rekreasyon potansiyeli yönünden değerlendirilmesi: Bartın-Kızılkum örneği

Abstract

Ekolojik özelliklere sahip olan kıyı alanları, turizm ve rekreasyon amaçlı çok yönlü kamusal kullanımlara da olanak sağlamaktadır. Kıyılar, kara ve denizin birleşme noktasını oluşturmaktadır, kıyısal peyzajların turizm ve rekreasyonel potansiyellerinin belirlenmesinde doğal ve kültürel peyzaj özelliklerinin tanımlanması sürdürülebilir kıyı kullanımı açısından önem taşımaktadır. Koruma ve turizm etkileşimi bağlamında kırsal kıyı peyzajı karakterinin, taşıma kapasitesinin üzerindeki kullanımlar sonucu zarar görmemesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından turizm ve rekreasyon aktivitelerinin 12 aya yayılması bölgesel turizm planlamalarında öncelikli konular arasında yer almaktadır. Tez çalışmasının amacı, Bartın İli’ne bağlı Kızılkum Köyü ve yakın çevresinin doğal ve kültürel peyzaj özelliklerinin incelenerek koruma kullanım ilkeleri çerçevesinde, sürdürülebilir turizm ve rekreasyon potansiyeli açısından değerlendirilmesi, bu doğrultuda öneriler geliştirilmesidir. Tez çalışmasında öncelikle kıyısal peyzaj, kırsal peyzaj, turizm ve rekreasyon ile, sürdürülebilirlik konuları kuramsal çerçevede ele alınmıştır. Alana ilişkin doğal ve kültürel veriler CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) teknolojileri kullanılarak haritalara aktarılmıştır. Uzman görüşleri doğrultusunda alana uygun turizm ve rekreasyon aktiviteleri belirlenerek, A’WOT (Sayısallaştırılmış SWOT Analizi) analizi tekniği kullanılmıştır. Öncelikle A’WOT tekniğinin ilk aşaması olan SWOT (Strenght, Weaknesses, Opportunities, Threats) analizi ile araştırma alanının güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri açıklanmıştır. Oluşturulan SWOT grupları uzman görüşleriyle ikili karşılaştırma yapılarak önceliklendirilmiştir. Uzman görüşleri sonucunda elde edilen matrislerin geometrik ortalaması alınarak ortaya çıkan değerler Expert Choice 11.5 programına aktarılmıştır. Sonuç olarak, uzman görüşleri doğrultusunda çalışma alanı için en uygun turizm ve rekreasyon aktiviteleri ile öncelikleri saptanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Kızılkum’da turizm ve rekreasyon potansiyeli açısından yüksek değerlere sahip olduğu belirlenen manzara seyretme ve doğa fotoğrafçılığı, çadırlı kamp, karavan kampı, trekking, piknik, yüzme, tekne gezintisi ve tarımsal turizme ilişkin uygunluk analizleri yapılmıştır. Tez çalışmasında Kızılkum’un, turizm ve rekreasyon potansiyeli ve bu potansiyelin geliştirilmesi açısından önemli peyzaj özelliklerine sahip olduğu vurgulanmıştır. Elde edilen veriler ve değerlendirme sonuçları bölgesel turizmin sürüdürülebilir gelişimine katkı sağlayacak niteliktedir.

Coastal areas with ecological characteristics also provide means for versatile touristic and recreational public use. Coasts make up the intersection point of land and sea and defining the natural and cultural landscape characteristics in determining touristic and recreational potentials of coastal landscapes is important with regard to sustainable coastal use. Within the context of preservation and tourism interaction, spreading out of tourism and recreational activities over 12 months in order to ensure sustainability as well as the prevention of possible damages on rural coastal landscape characteristics due to overuse exceeding their bearing capacity are included among important issues of regional tourism planning. The purpose of the thesis study was to examine the natural and cultural landscape characteristics of the Kızılkum Village and its environs in the province of Bartın and to evaluate them within the framework of the principles of conservation and use with regard to tourism and recreational potential in addition to putting forth relevant suggestions. The subjects of coastal landscape, rural landscape, tourism and recreation along with sustainability were primarily taken into consideration within the theoretical framework during the thesis study. Natural and cultural data related with the area were transferred onto the maps via GIS (Geographical Information Systems). Tourism and recreational activities that are in compliance with the area were determined in accordance with expert opinions. Afterwards, A’WOT (Digitalized SWOT Analysis) technique was used. The strengths, weaknesses, opportunities and threats related with the study area were first explained during the first SWOT (Strength, Weaknesses, Opportunities, Threats) stage of the A’WOT technique. The SWOT groups that were formed afterwards were prioritized via paired comparison with expert opinions. The geometric average was calculated for the matrices obtained as a result of expert opinions which were then transferred to Expert Choice 11.5 software. As a result, the best tourism and recreational activities for the study area were determined with their priorities in accordance with expert opinions. Suitability analyses were carried out for landscape viewing and nature photography, tent camping, caravan camping, trekking, picnic, swimming, boat trip and agricultural tourism which were determined as a result of the evaluations carried out to be of high value with regard to tourism and recreational potential in Kızılkum. It was emphasized in the thesis study that Kızılkum has a significant tourism and recreational potential in addition to important landscape characteristics for improving this potential. The acquired data and evaluation results obtained will contribute to the sustainable development of regional tourism.