Browsing Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü by Title
Now showing items 15-34 of 47
-
Ekli fiil yapımında öbek biçimindeki isim tabanları: Ermeni harfli Kıpçakça örneğinde
(Türk Dil Kurumu, 2021-12-30)Sondan eklemeleri diğer diller gibi (Fin-Ural dilleri, Dravid dilleri) Türk dillerinin üyeleri de çekim ve yapım konusunda son eklerden faydalanırlar. Kalıplaşma örnekleri dışarıda tutulursa, sözcük yapımında birleşik ... -
Emirhan Yeniki'nin bir saatliğine hikayesi ve Tatar edebiyatında savaşın izleri
(Turkish Studies, 2013)Savaş, trajedileriyle, sanatkârlara geniş bir yelpazede tema çeşitliliği verir. Savaş teması, edebi eserlerin de iddialı temalarından biridir. İnsanlık tarihi boyunca yaşanan savaşlar, dünya edebiyatlarında çeşitli edebî ... -
Ermeni Kıpçakçasındaki -gAnlAn- / -mAgAnlAn- yapısı ve tarihî Türkçedeki "isim-fiil+yapım eki" yapıları üzerine
(Gazi Üniversitesi, 2013-11-06)Tarihî Kıpçak Türkçesinin önemli bir kolu olan Ermeni-Kıpçak Türkçesi XVII. yüzyılda üç farklı dil olan Lehçe, Ukraynaca ve Ermenicenin konuşulduğu bir bölgede tebarüz etmiş ve yaygın ismine öncülük eden Ermeni orijinli ... -
Et-Tuhfetü’z-Zekiyye Fi’l-Lugati’t Türkiyye üzerine bir Türkmen yayını
(Avrasya Yazarlar Birliği, 2017-05-30)Bu yazıda Memluk-Kıpçak eserlerinden Et-Tuhfetü’z-Zekiyye Fi’l-Lugati’t Türkiyye'nin Türkmenistan'da 2005 yılında basılan "Türkmen Diline Nepis Sowgat" adlı kitap tanıtılmaktadır. -
Halise Şirmen'in "An" adlı hikâyesi
(Bartın Üniversitesi, 2015)Hikâyede İkinci Dünya Savaşı’nın sona erdiği yıllarda Sovyet askerlerini taşıyan trende yolculuk yapan bir Tatar askerinin vatanına, insanlarına ve askerdeyken konuşması yasak olan diline olan özlemi anlatılır ... -
Herbinius’un Türkçe kateşizmi üzerine notlar ve ilaveler
(International Congress on Multidisciplinary Social Sciences, 2023-06-20)Osmanlı Türkçesinin yazılı mirası söz konusu olduğunda akla ilk gelen eser külliyatı Osmanlı tebaası tarafından yazılan Arap harfli Türkçe metinlerdir. Bununla birlikte özellikle 16. yüzyıl ve sonrasında Avrupalılar ... -
Irak Arapçasına giren kuşçulukla ilgili Türkçe kelimeler
(Dil Araştırmaları Dergisi, 2018-06)Türkçe ve Arapça arasındaki dil ilişkisi uzun bir geçmişe dayanmaktadır. İslam dinini kabul eden Türkler, Arapların yaşadıkları bölgelerde hâkimiyet sürdürmeye başlayınca aralarındaki ilişki daha da kuvvetlenmiştir. Bu ... -
İbnü Mühenna Lügati'nin Türkçe ve Moğolca kısmındaki ortak kelimeler üzerine
(Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018-05-20)Türk bilim dünyasında İbnü Mühenna Lügati adıyla bilinen Kitabu Hilyetü’l-İnsan ve Halbetü’l-Lisân adlı eser, 13. yüzyılın ikinci yarısında İbnü Mühenna tarafından kaleme alınmıştır. Eserin dili Arapçadır ve üç kısımdan ... -
İbnü Mühennâ Lügati Türkçe kısmı
(Kesit Yayınları, 2018-04)Türkçenin önemli kaynaklarından biri olan Kitab Hilyetü'l-İnsan ve Halbetü'l-Lisân, tahminen XIII. asrın ikinci yarısında Cemalüddin İbnü Mühennâ tarafından kaleme alınmıştır. Bilim dünyasında İbnü Mühennâ Lügati adıyla ... -
İbnü Mühennâ Lügati‟nin söz dizimi üzerine bir inceleme
(Sosyal Bilimler Dergisi, 2017-09)XIII. yüzyılın ikinci yarısında kaleme alınan Kitabu Hilyetü‟l-İnsan ve Halbetü‟l-Lisân (İbnü Mühennâ Lügati) Cemalüddin İbnü Mühennâ‟ya aittir. Eser üç kısımdan (Farsça, Türkçe ve Moğolca) oluşmaktadır. Araplara yabancı ... -
Kitabü’l-idrak li lisâni’l-etrâk’te alıntı kelimeler
(Gazi Üniversitesi, 2012-11-01)Bir dilde alıntı kelimelerin tespiti o dilin hem öz söz varlığını ortaya çıkarmak hem de o dili konuşan milletin geçmişte hangi topluluklarla kültürel ve siyasal ilişkiler içerisinde olduğunu görmek açısından önemlidir. ... -
Kitābü’l‐idrāk haşiyelerinin özgün söz varlığı ve Anadolu Türkçesindeki karşılıkları
(Bartın Üniversitesi, 2017-06-01)Tarihî Türkçenin Memlûk sahasında yazılmış yadigârları, Eski Kıpçakça metinlerin kısıtlı oluşu dolayısıyla hep Kıpçakça cephesinden ele alınmıştır; ancak bu saha eserleri Kıpçak dil malzemesi taşıdığı kadar, yadsınamaz ... -
Kuman lehçesi sözlüğü
(Gazi Üniversitesi, 2013-11-30)Bu kritik yazısında Kaare Grönbech'in 1942'de Komanisches Wörterbuch adıyla yaptığı yayının çeviri versiyonu olan Kuman Lehçesi Sözlüğü yayını ele alınmış ve hatalı yönleri sunulmuştur. -
Mirhaydar Feyzi’nin “Galiyabanu” dramında Tatar gelenek ve görenekleri
(Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2018-06-27)Farklı konu ve türlerde verdiği önemli eserler ile Tatar edebiyat dünyasının önemli isimleri arasında yer alan Mirhaydar Feyzi’nin “Galiyabanu” dramı günümüze kadar canlılığını koruyabilen müstesna eserlerdendir. “Galiyabanu”, ... -
Musa Celil'in Moabit Defterleri üzerine bir inceleme
(Erdem, 2011)Musa Celil, 1906’da dünyaya gelmiş ve otuz dokuz yıllık kısa bir yaşamın ardından 1945 yılında hayata veda etmiş, fakat bu kısa zamana çok sayıda ölümsüz eseri sığdırabilmiş önemli bir Tatar şairidir. Bu kısa süre içerisinde ... -
On some erroneous lemmata from Armeno-Kipchak publications: I. Verbs
(Gazi Üniversitesi, 2017-05-01)Ermeni-Kıpçakçası sahasında, Deny’nin 1957 tarihli çalışması olan ilk yayından bu yana, metin okumayı esas alan çeşitli çalışmalar yayınlanmış ve bu yayınların söz varlığı söz konusu sahada çalışan bilim adamlarına katkı ... -
On the etymology of the Turkic verb söylä- ‘to speak, to say’
(Türkbilig Türkoloji Araştırmaları, 2017-07-01)söylä- ‘söylemek, demek, konuşmak’ fiili tamamıyla olmasa da kısmen daha eski sözlä- fiilinin yerini alarak Orta Türkçede ortaya çıkar. Bundan dolayı kimi bilim adamları ya söylä- fiilinin sözlä- fiilinin fonolojik bir ... -
Özbek Türkçesi halkbiliminde “Askiya” ve onun özellikleri
(Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2020-11-15) -
O‘zbek va Turk tilshunosligida ega talqini
(Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi, 2019-06-20)O‘zbek va turk tillarining qiyosiy tadqiq etilishiga doir bir qator tadqiqotlar mavjud. Biroq bu ishlar asosan qiyoslanayotgan tillarning leksik va morfologik xususiyatlarining tadqiqini o‘z ichiga oladi. O‘zbek va turk ... -
O‘zbek va Turk Tilshunosligida fe’l mayllarini tasniflash mezonlari
(Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), 2019-12-20)O‘zbek va turk tillarida fe’l so‘z turkumining asosiy kategoriyalaridan bir mayl kategoriyasi hisoblanadi. Maqolada bu tillardagi so‘zlovchining obyektiv borliqqa bo‘lgan modal munosabatini ifoda etuvchi fe’l shakllari – ...
