Hadîs metinlerinin tedvîn ve tasnîfinde önemli bir yere sahip olan “Er-Rıhle fî Talebi’l-Hadîs”in rolü üzerine bir değerlendirme

Abstract

Hz. Muhammed’in (s.a.s) yaşadığı Kureyş kabilesi içinde güvenilirliğinin bir göstergesi olmak üzere onun “Emîn” vasfıyla tesmiye edilmesi, nübüvvetinden sonra ise Sahâbe-i Kirâm’ın hayatlarının tertip ve tanziminde büyük rolü olan ve onun doğruluğu ve güvenirliğinin belgeleri mesâbesindeki söz, fiil ve takrîrlerinin hem muhafazası hem de gelecek nesillere intikâli için yazmaya gayret sarf etmişlerdir. Hz. Peygamber’e (s.a.s) nâzil edilen âyetlerle hadislerin aynı yazı malzemeleri olan kemik, deri veya ağaç kabuklarına yazılması anında karışmasını engellemek için Hz. Peygamberin bazı sahâbîlerin hadis yazmalarına izin vermediği ancak öğrendiklerini ezberleyemeyen ve hâfızasından şikâyet eden bir sahâbîye ise: “sağ elinden yardım iste” diyerek yazmasını tavsiye etmesi, okuduğu hutbesini beğenen Ebû Şâh’ın kendisinden bu hutbeyi talep ettiğinde Sahâbe-i Kirâm’a: “Ebû Şâh için onun yazılmasını emrettiği” vâkidir. Bu hususta Muhammed Mustafa el-A’zamî, ed-Dirâtu’n-Nebeviyye adlı eserinde hadislerin yazılmadığını ve tedvin edilmediğini ileri süren müsteşriklerin tezlerini çürütmek ve hem hadislerin yazıldığını ve bu hadisleri yazan sahâbîler tarafından itinayla korunarak gelecek nesillere intikâl ettirildiğini hicrî 1. Asrın sonunda Emevî Halifesi Ömer b. Abdilazîz’in talimatıyla hadis tedvinine başlandığını tabiînin ise Sahâbe-i Kirâm’dan işittikleri hadisleri Tebeu’t-Tâbiîn’e intikal ettirerek hicrî 3. asırda hadislerin tasnîf edildiğini ispat edebilmek için Hz. Peygamberin sağlığında hadis yazan sahâbîlerden 52 tanesini ele alıp incelemiştir. Hz. Peygamberin vefatından sonra da sahâbe-i Kirâm Medine’de çıkarak bazı fetihlere katılmak, ilim tahsil etmek, Hz. Peygamber’in tek bir hadisini işitmek veya tek bir hadisin râvisinden o hadisi dinleyebilmek için Mısır, Basra, Şâm, Kûfe, Bağdat başta olmak üzere pek çok beldelere hadis talebi için seyahat etmişlerdir. Bu hadis talebi için çıkılan yolculuklara talebu’l-ilm veya “talebu’l-hadis” denilmiştir. Biz de tebliğimizde Hadis talebi için çıkılan yolculukları ve amaçlarını ele alacağız.

An Evaluation on the Role of Ar-Rıhle fi Talebi'l-Hadîs in the Tadvin and Tasnif of Hadith Texts Abstract Prophet Muhammad (p.b.u.h.) as an indication of his trustworthiness in the Quraysh tribe where he lived, as an indication of his attribution as the “Emin”, and after his prophethood, the word that played an important role in the arrangement of the lives of the companions and the documents of his accuracy and reliability, They endeavored to write for both the preservation of their actions and their decrees and their passage to future generations. In order to prevent the mixing of the verses sent down to the Prophet (p.b.u.h.) and hadiths when they are written on the same writing materials, bones, skin or bark, The Prophet did not allow some companions to write hadiths, but advised a companion who could not memorize what they learned and complain about his memory, saying: "Ask for help from his right hand" When Abu Shah liked his sermon, he asked companions for this sermon: "He ordered it to be written for Abu Shah". In this regard, Muhammed Mustafa al-Azami, to refute the theses of the undersecretaries who claim that hadiths were not written and taught in his work called ed-Dirâset an-Nabaviyya and that both hadiths were written and they were passed on to future generations by the companions who wrote these hadiths by the end of the 1st century of the Hijri Umayyad Caliph Umar b. Abdulaziz in order to prove that the hadiths were started with the instruction of Umar b. Abdilaziz, and that the hadiths they heard from the Companions of the companions were transferred to tebeu at-tabiin in the 3rd century of the Hijri, He examined 52 of the companions who wrote hadiths in the life of the Prophet. After the death of the Prophet, companions appeared in Madinah and participated in some conquests or learned science In order to hear a single hadith of the Prophet or to listen to that hadith from the narrator of a single hadith, they traveled to many places, especially to Egypt, Basra, Damascus, Kufa and Baghdad to demand hadiths. The journeys set out for this hadith request are called talab al-ilm or "taleb al-hadith". In our paper, we will discuss the journeys set out for the hadith demand and their purpose.