Prof. Dr. Muhammed Hamidullah'ın hayatı ve eserleri üzerine bir değerlendirme

Abstract

Araştırmamızın birinci bölümünde Muhammed Hamîdullah’ın hayatını kısaca şöyle özetledik. Muhammed Hamîdullah, 1908 yılında Haydarabat’da doğmuş, ilköğrenimini ailesinden aldıktan sonra medrese öğrenimini başlamış, önce Dâru’l-Ulûm Medresesi’nde sonra da Osmâniye Üniversitesi'nde okumuştur. Devletler Hukûku alanında yüksek lisans yapmış olan Muhammed Hamîdullah, Hicâz, Suriye, Filistin Mısır ve Türkiye kütüphanelerinde İslam Devletler Hukûku alanında incelemeler yapmıştır. 1933 yılında Bonn, 1936 yılında da Paris'te doktorasını tamamlamış olan Muhammed Hamîdullah, Haydarabat eyaleti Hindistan tarafından işgal edilinceye kadar burada Devletler Hukûku profesörü olarak görev yapmıştır. Siyasî mülteci olarak Fransa'ya yerleşen Muhammed Hamîdullah, Mısır, Pakistan ve Türkiye başta olmak üzere birçok ülkenin üniversitelerinde dersler ve konferanslar vermiştir. 1954-1974 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İslami Araştırmaları Enstitüsü’nde mukaveleli Profesör olarak çalışmış, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Erzurum İslami İlimler Fakültesinde dersler vermiştir. 1966 yılında rahatsızlığından dolayı Florida eyaletinin Jacksonville şehrinde akrabalarının yanına yerleşmiş 17 Aralık 2002 tarihinde vefat etmiştir. Paris'te bulunan Bilimsel Araştırmalar Ulusal Merkezinin üyesi olan tetkikleri Enstitüsü ve İlahiyat Fakültesi mecmûası başta olmak üzere ilmî makaleler neşretmiş olan Muhammed Hamîdullah, Arapça, Urduca İngilizce, Fransızca ve Almanca yazdığı doğu ve batı 7 ayrı dilde 300'den fazla kitap ve makale neşretmiştir. Araştırmamızın ikinci bölümünde Arapça 3, Türkçe’ye tercüme edilen 13, İgilizce yazdığı 6, Fransızca 6, Hollandaca 1 telif eser yanında Türkçe, İngilizce 5 kitapçığına da yer verilmiştir. Tahkîkli olarak neşrettiği 12 eser yanında Türkçe 1, İngilizce 2 makalesine ve Türkçeye tercüme edilen 8 Fransızca’ya tercüme edilen 1 eserine yer verilmiştir. Misafir Prof. Dr. Muhammed Hamîdullah’tan Konferanslar adlı bir eser ve Hz. Peygamber (s.a.s.) ve 4 Halife Dönemi adlı eserler neşretmiş olduğuna yer verilmiş, hayatı ve eserleri üzerine 5 çalışmaya işaret edilmiş, 2 adet tek kitap bölümü yazıldığı da tespit edilmiştir. Bir Araştırmacı tarafından İslam Peygamberi adlı kitabının genel hatlarıyla tanıtımı yapılmış olmasının yanında 3 adetle hakkında makale yazılmıştır.

An Evaluation of Prof. Dr. Muhammad Hamidullah's Life and Works Abstract In the first part of our research we briefly summarized the life of Muhammad Hamidullah as follows. Muhammed Hamidullah was born in Hyderabad in 1908. After receiving his primary education from his family, he started his madrasah education, first at Madrasa of Dar al-Ulum and then at Osmaniye University. Muhammed Hamidullah who has a master's degree in the field of State Law has conducted studies in the field of Islamic States Law in the libraries of Hejaz, Syria, Palestine, Egypt and Turkey. Muhammad Hamidullah who completed his doctorate in Bonn in 1933 and in Paris in 1936 served as a professor of State Law there until the occupation of Hyderabad by India. Muhammed Hamidullah who settled in France as a political refugee gave lectures and conferences at universities in many countries especially in Egypt, Pakistan and Turkey. Between 1954-1974, he worked as a Professor at the Institute of Islamic Studies, Faculty of Letters of Istanbul University and gave lectures at Ankara University, Faculty of Theology and Erzurum Faculty of Islamic Sciences. Due to his illness in 1966, he settled with his relatives in Jacksonville, Florida, and died on December 17, 2002. Muhammed Hamidullah who is a member of the National Center for Scientific Research in Paris and has published scientific articles especially in the Institute of Studies and the journal of the Faculty of Theology has published more than 300 books and articles in 7 different languages, east and west, written in Arabic, Urdu, English, French and German. In the second part of our research besides 3 works in Arabic, 13 translated into Turkish, 6 written in English, 6 in French, 1 in Dutch, 5 booklets in Turkish and English are included. In addition to the 12 works he has published as an editorial, 1 Turkish and 2 English articles and 8 translated into Turkish and 1 translated into French are included. It is stated in our research that he published works called “From Guest Prof. Dr. Muhammed Hamidullah Conferences” and The Prophet (p.b.u.h.) and Four Caliphs Period, 5 studies on his life and works were pointed out, and it was determined that 2 single book chapters were written. In addition to the general introduction of his book The Prophet of Islam by a researcher, 3 articles were written about it.