Yerel yönetimlerin sosyal politika bağlamında engellilere yönelik hizmetleri: Aydın Büyükşehir Belediyesi örneği

Abstract

Toplumlar tarih boyunca dezavantajlı vatandaşlarına yönelik bazı tutum ve davranışlar geliştirmişlerdir. Toplumsal kurallar oluşturularak; geçimini sağlamada zorluk yaşayan insanlara yardımda bulunmak, eğitim olanaklarını tüm insanların ulaşabileceği bir şekilde düzenlemek, yardıma muhtaç insanlara hizmet etmesi için kurumlar tesis etmek gibi birçok hizmet dezavantajlı gruplara sağlanan imkânlar olarak ifade edilebilir. Engellilik de toplumun tamamını etkileyen bir problem durumudur. Engelli bireyler toplumsal ayrımcılıkla en sık yüzleşen, fırsat eşitliğinden yararlanması gereken ve en dezavantajlı oldukları için bilhassa özel düzenlemeler yapılması gereken toplumsal kesimlerdir. Sürekli bir değişim ve yenilik sürecinde olan günümüz toplumlarında artan küresellik ve sınırların neredeyse ortadan kaldırılması yönetim anlayışı açısından yenilikleri doğurmaktadır. Halka yakınlıkları açısından bakıldığında yerel yönetimler halkın öncelikle birincil taleplerine yönelik hizmet sunmaktadırlar. Geleneksel hizmetlerin yanı sıra artık birincil hizmet konumunda olan engellilere yönelik hizmetler de yerel yönetimlerin gündemine getirilmiştir. Bu hizmetleri gerçekleştirmede yerel yönetimler engellilere yönelik politikalar yapmaya başlamıştır. Türkiye’de Belediye ve Büyükşehir Belediyesi kanunları ile İl Özel İdaresi kanunlarında sosyal politika bağlamında yerel yönetimlere önemli görevler verilmektedir. Bu görevler sosyal yardım ve sosyal hizmet olarak genelleme içine alınsa da dezavantajlı gruplar bakımında yani engelliler, yaşlılar vb. kesime yönelik bir takım hizmetlerde sosyal politikanın alanını oluşturmaktadır. Zaman içerisinde yerel yönetimler genelde var olan sosyal politika ve ilkelerin yerele aktarılmasında daha aktif rol almaktadır. Yerel halkın gereksinimleri doğrultusunda ve buna yönelik politikalar oluşturulmasında halkın katılımının sağlandığı gibi bunların da birçok avantaja sahip olduğu kabul edilmekte ve yerelleşmenin etkinliği ve verimliliği ortaya konulmaktadır. Araştırma, yerel yönetimlerin sosyal politika bağlamında engellilere yönelik hizmetlerini Aydın Büyükşehir Belediyesi odaklı incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu araştırma sosyal bilimler alanında yapılan nitel bir çalışmadır. Bu kapsamda yerel yönetimlerin engellilere yönelik uyguladıkları hizmetlerin Aydın Büyükşehir Belediyesi odaklı ortaya konulmasında dikkate alınacak veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Araştırma konusu ile ilgili olarak incelenecek Aydın Büyükşehir Belediyesinin; faaliyet raporları, performans programları, stratejik planları ile sosyal politika bağlamında engellilere yönelik yapılan, yapılmakta olan ve yapılacak olan projeleri içeren yazılı dokümanlar toplanmıştır. Elde edilen dokümanlar incelenerek Aydın Büyükşehir Belediyelerinin sosyal politika bağlamında engellilere yönelik uyguladıkları hizmetler ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda Aydın Büyükşehir Belediyesinin sosyal politika bağlamında engellilere yönelik; bakım ve sağlık, erişebilirlik, sosyal yardım ve sosyal hizmetler, eğitim ve istihdam alanında hizmetler sunduğu tespit edilmiştir.