Taraklı yerleşimindeki tarihi dokunun sürdürülebilirliği bağlamında kentsel koruma ve geliştirme stratejileri

Abstract

Tarihi çevreler, geçmiş dönemlerin sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını, yaşam biçimi ve felsefesini yansıtmaları, doğa-bina ve bina-insan ilişkileri arasında kurdukları ilişkinin doğruluğu açısından büyük bir birikimin ifadesidir. Tarihi çevreler, tarihi kent dokuları, kentsel belleği yansıtan özel alanları temsil etmektedir. Tarihi kentler ve tarihi evler geçmiş kültürlerin ve medeniyetlerin önemli şahitleri olmaktadır. Günümüzde yaşanan hızlı kentleşme ve nüfus artışının da etkisiyle ortaya çıkan, düzen ve plandan yoksun yapılaşmalar, tarihi çevrelerin de zedelenmesine, hatta giderek yok olmasına neden olmaktadır. Bu alanlarda yapılan restorasyon ve koruma çalışmalarına ek olarak yeniden işlevlendirme kavramı da giderek önem kazanmakta ve yaygınlaşmaktadır. Bu tezde öncelikle tarihi çevre, tarihi kent dokusu kavramları ve tarihi çevre bilinci açıklanmaya çalışılmakta, bu nedenle de tarihi yeniden değerlendirmenin ve tarihi çevrelerin yeniden yaşayan mekanlar haline gelmesinin önemi ve gerekçeleri vurgulanmaktadır. Bu tezin amacı, Taraklı yerleşimindeki tarihi dokunun sürdürülebilirliği bağlamında kentsel koruma ve geliştirme stratejileri geliştirmektir. Tez kapsamında, ülkemizde tarihi dokusunun ve yapılarının günümüze kadar özgün haliyle korunmuş olduğu önemli tarihi kentlerden biri olan Sakarya'nın Taraklı ilçesinin tarihi kent dokusu örnekleme çalışması için seçilmiştir. Taraklı, Bizans ve Osmanlı Medeniyetleri'nin kültür merkezi olmuş, anıtsal yapıları ve sivil mimari örnekleriyle geçmişin izlerini bugüne taşımış önemli bir tarihi kent merkezidir. Bu bağlamda, seçilen araştırma alanına ilişkin elde edilen veriler sonucunda, mevcut doku ve sorunlar belirlenmiş, geleneksel dokuya uyumun gerçekleştirilmesi ve sosyo-kültürel yaşamın geliştirilmesine yönelik kentsel tasarım ve kentsel peyzaj tasarımı önerileri sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Tarihi çevre, kentsel koruma, kentsel tasarım, sürdürülebilirlik, Taraklı Bilim Kodu: 502.11.01

Historical environments reflect social, cultural and economic structures, life styles and philosophy of past civilizations. Also, they express these accumulations due to the accuracy in the relationship between nature and building, man and building. Historical settlements and historical urban fabrics represent where special areas that reflect urban memory. Historic towns and historic buildings are important witnesses of the past cultures and civilizations. Built enviroment without planning due to rapid urbanization and population growth, leads to the damage of the historical environment, even to its destruction. Therefore, it is an inevitable fact that the revalorization is becoming more important tool besides restoration and conservation activities in historical environment. Within the framework of this study, first of all, the concepts of historical environment, historical urban tissue and awareness of historical environment have been explained. Thus, it?s been underlined with reasons that the revalorization of history and the revival of life within these historical places are important. The objective of this study is determination of urban conservation and development strategies for sustainability of historical fabric in Taraklı. In this respect, historical settlement with traditional timber framed houses of Taraklı in Sakarya has been chosen as the case study, on account of being one of the significant historical towns in our country where the tissue together with historical elements is still conserved. Taraklı is an important city center being cultural center of Byzantine and Ottoman civilizations and transmitting historical traces with traditional architecture samples from the past to these days. In this concept, by means of datas related to research area, existing urban fabric and problems have been determined and presented suggestions related to urban design and urban landscape design to realize harmony of traditional fabric and to improve socio-cultural life in the region. Key words: Historical environment, urban conservation, urban design, sustainability, Taraklı Science Code: 502.11.01