Lise öğrencilerinin öz düzenleme düzeyleri ve eğitim stresleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, lise öğrencilerinin sahip oldukları öz düzenleme düzeyleri ve deneyimledikleri eğitim stresleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada nicel ve nitel verilerin eş zamanlı toplanılıp ayrı ayrı analiz edildiği karma yöntem desenlerinden yakınsayan desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda ilişkisel tarama modeli, nitel boyutunda ise olgubilim deseni tercih edilmiştir. Araştırmada nicel verilerin toplandığı evren, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Batı Karadeniz’de yer alan bir ildeki ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören lise öğrencileri oluştururken örneklemi küme örnekleme yöntemiyle seçilen 1.393 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel verilerinin toplandığı çalışma grubu ise nicel verilerin toplandığı ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören lise öğrencilerinden kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla seçilen 22 öğrencidir. Nicel veri toplama aracı olarak araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Algılanan Öz Düzenleme Ölçeği ve Eğitim Stresi Ölçeği ile toplanmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak ise Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Toplanan nicel verilerin SPSS paket programı aracılığıyla normallik testleri neticesinde normal dağılım gösterdiği görüldüğünden t-testi, ANOVA, Pearson Korelasyon ve Regresyon testleri; nitel veriler ise MAXQDA programı kullanılarak içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Öz düzenleme düzeylerine ilişkin bulgular incelendiğinde; kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre, Fen Lisesi öğrencilerinin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerine göre, başarı düzeyi yüksek olan öğrencilerin başarı düzeyi düşük olan öğrencilere göre, meslek hedefi bulunan öğrencilerin bulunmayan öğrencilere göre öz düzenleme düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Eğitim stresine ilişkin bulgular incelendiğinde; kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre, Fen Lisesi ve Anadolu Lisesi öğrencilerinin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve İmam Hatip Lisesi öğrencilerine göre, başarı düzeyi düşük olan öğrencilerin başarı düzeyi yüksek olan öğrencilere göre ve 9. Sınıfların diğer sınıf düzeylerine göre eğitim streslerinin daha yüksek olduğu raporlanmıştır. Araştırmadan elde edinilen bulgulara göre lise öğrencilerinin algılanan öz düzenleme becerileri ile eğitim stresleri arasında negatif yönde zayıf bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öz-düzenleme puanına ilişkin toplam varyansın % 0,05’inin eğitim stresi puanı ile açıklandığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda öz düzenlemenin eğitim stresine etkisi incelenmesinde deneysel bir çalışma tercih edilmesi başta olmak üzere bulgulara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

The general purpose of this research is to reveal the relationship between high school students' self-regulation levels and the educational stress they experience. In the research, the convergent design, which is one of the mixed method designs in which quantitative and qualitative data are collected simultaneously and analyzed separately, was used. In the quantitative dimension of the research, the relational survey model was preferred, and in the qualitative dimension, the phenomenology design was preferred. The universe in which the quantitative data were collected in the study consisted of high school students studying in secondary education institutions in a province located in the Western Black Sea Region in the 2021-2022 academic year, while the sample consisted of 1,393 high school students selected by cluster sampling method. The study group in which the qualitative data of the research was collected is 22 students selected through easily accessible sampling from high school students studying in secondary education institutions where quantitative data were collected. As a quantitative data collection tool, research data were collected with Personal Information Form, Perceived Self-Regulation Scale and Educational Stress Scale. Semi Structured Interview Form was used as a qualitative data collection tool. Since it was seen that the collected quantitative data showed normal distribution as a result of normality tests via SPSS package program, t-test, ANOVA, Pearson Correlation and Regression tests; qualitative data were analyzed using content analysis using the MAXQDA program.When the findings on self-regulation levels are examined; It was determined that female students had higher self-regulation levels than male students, Science High students compared to Vocational and Technical Anatolian High School students, students with a high level of success compared to students with a low level of achievement, students with a vocational goal compared to students who did not have a higher level of self-regulation. When the findings related to educational stress are examined; It has been reported that educational stress is higher for female students than for male students, for Science High and Anatolian High School students for Vocational and Technical Anatolian High School and Imam Hatip High School students, for students with a low level of success compared to students with a high level of achievement, and for the other grades of the 9th grade. According to the findings obtained from the research, it was concluded that there is a weak negative relationship between high school students' perceived self-regulation skills and educational stress. In addition, it was determined that 0.05% of the total variance regarding the self-regulation score was explained by the educational stress score. In this direction, various suggestions were made regarding the findings, especially preferring an experimental study in examining the effect of self-regulation on educational stress.