Laparoskopik cerrahide solunum egzersizlerinin ağrı, anksiyete, bulantı-kusma ve solunum parametreleri üzerine etkisi

Abstract

Laparoskopik cerrahi, daha küçük insizyonlarla istenen sonucu daha estetik, stressiz ve daha az ağrı deneyimi sunan bir tedavi şeklidir. Açık cerrahiye göre daha az ağrı olasılığı olsa da ameliyat sonrası dönemde hastaların yoğun ağrı yaşadıkları bildirilmektedir. Solunum egzersizleri ameliyat sonrası dönemde anksiyete düzeyini azaltır ve iyileşmeyi hızlandırır. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin görev ve sorumluluklarının arasında, ameliyat öncesi dönemde hastalara solunum egzersizi eğitimi verme ve ameliyat sonrası dönemde uygulanmasını sağlamak yer almaktadır. Literatürde cerrahi hastalarında yaptırılan solunum egzersizinin ağrıyı hafiflettiğine yönelik çalışmalar bulunmakla birlikte anksiyete, bulantı-kusma ve solunum parametrelerinin bir arada yer aldığı çalışmaya ulaşılamamıştır. Bu çalışmanın amacı laparoskopik cerrahi hastalarına uygulanan solunum egzersizinin ameliyat sonrası ağrı, anksiyete, bulantı-kusma ve solunum parametrelerine etkisi incelemektir. Randomize kontrollü deneysel türde olan araştırma Eylül 2022-Ağustos 2023 tarihleri arasında Bartın Devlet Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği’nde yürütüldü. Örneklemi laparoskopik cerrahi yapılan 90 hasta oluşturdu. Araştırmaya dahil edilen hastalar randomize şekilde 2 gruba atandı. Araştırma kriterlerine uygun hastalar 45 müdahale ve 45 kontrol grubu olarak atanması için bilgisayar programı ile oluşturulan sıralama ile sağlandı.Örneklem gücü G-power 3.1 programı ile post hoc yapılan hesaplama sonucuna göre 0.05 hata ve 0.65 etki büyüklüğü ile 0.86 olarak hesaplandı. Araştırma verilerinin toplanmasında Bilgi Formu, Görsel Kıyaslama Ölçeği, Durumluk ve Süreklilik Anksiyete Ölçeği, Bulantı-Kusma Değerlendirme Formu ve Solunum İzlem Formu kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 21.00 istatistik paket programı, program sonrasında verilerin analizi için Fisher Exact, Ki-kare testi, Student T-Test, Mann-Whitney U-Test, Paired Sample T-Test ve ANOVA testi yöntemleri kullanıldı. Müdahale grubunda, ameliyat sonrası 0. ve 24. saatte ölçülen ağrı (p=0.104; p<0.01), bulantı (p=0.783; p=0.018), durumluk anksiyete (p=0.068; p<0.01) puanlarındaki azalma; SpO2 değerinde (p=0.713; p<0.01) yükselme istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Grup içi karşılaştırmalarda ise müdahale ve kontrol grupları solunum sayıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı (p>0.05) buna karşın müdahale grubundaki hastalarda 0. ve 24. saatlerde ağrı puan ortalamaları ve SpO2 değerleri arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlendi (p<0.05). Ameliyat sonrası 24. saatte hastaların Durumluk Anksiyete Ölçek puanları değerlendirildiğinde kontrol grubunun puanının müdahale grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu anlamlı bulundu (p<0.05). Bu araştırma sonucunda; cerrahi girişim sonrası dönemde uygulatılan solunum egzersizinin ağrı, anksiyete, bulantı-kusma ve solunum parametreleri üzerinde olumlu etkisi olduğu belirlendi. Bu sonuç doğrultusunda hemşirelerin hasta tedavi ve bakımında farmakolojik olmayan solunum egzersizi yönteminin daha etkili olarak kullanmaları gerektiği önerilmektedir.

Laparoscopic surgery is a form of treatment that provides the desired result with smaller incisions, a more aesthetic, stress-free and less painful experience. Although it offers less pain than open surgery, patients experience intense pain in the postoperative period. Breathing exercises reduce the level of anxiety in the postoperative period, increase sleep quality and accelerate recovery. It is among the duties and responsibilities of nurses working in surgical clinics to provide breathing exercise training to patients in the preoperative period and to ensure that they are applied in the postoperative period. Although there are studies in the literature showing that respiratory exercise in surgical patients relieves pain, no study has been found in which anxiety, nausea-vomiting and respiratory parameters are included. The aim of this study is to examine the effects of respiratory exercise applied to laparoscopic surgery patients on postoperative pain, anxiety, nausea-vomiting and respiratory parameters. The randomized controlled intervention type study was conducted between September 2022 and August 2023 at the General Surgery Clinic of Bartın State Hospital. The sample consisted of 90 patients who underwent laparoscopic surgery. The patients included in the study were randomly assigned to 2 groups. Patients who met the research criteria were provided with a computer-generated sequencing to be assigned as 45 intervention and 45 control groups. The sample power was calculated as 0.86 with 0.05 error and 0.65 effect size, according to the posthoc calculation result with the G-power 3.1 program. Information Form, Visual Comparison Scale, State-Trait Anxiety Scale, Form for Evaluation of Nausea-Vomiting, and Respiratory Monitoring Form were used to collect research data. SPSS 21.00 statistical package program was used to evaluate the data. Fisher Exact, Chi-square test, Student T-Test, Mann-Whitney U-Test, Paired Sample T-Test and ANOVA test methods were used to analyze the data after the program. The decrease in pain (p=0.104; p<0.01), nausea (p=0.783; p=0.018), state (p=0.068; p<0.01) scores measured at 0 and 24 hours postoperatively in the intervention group; the increase in SpO2value (p=0.713; p<0.01) was found to be statistically significant. In comparisons within the group, there was no statistically significant difference between the respiratory rates of the intervention and control groups (p>0.05), while a significant difference was found between the mean pain scores and SpO2values at the 0th and 24th hours in the patients in the intervention group (p<0.05). State Anxiety Scale mean scores evaluated at the 24th postoperative hour were found to be statistically significant, with the control group having a higher anxiety score than the intervention group (p<0.05). In conclusion; in this study, it was found that respiratory exercise applied in the post-surgical period had a positive effect on pain, anxiety, nausea-vomiting and respiratory parameters. In line with this result, it is suggested that nurses should use non-pharmacological breathing exercises more effectively in patient treatment and care.