Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı sonrası makine tabanlı ve manuel uygulanan el masajının ağrı, anksiyete ve gastrointestinal sistem fonksiyonlarına etkisi

Abstract

Laparoskopik kolesistektomi sonrası dönemde, her cerrahi işlem sonrasında olduğu gibi ağrı, anksiyete ve gastrointestinal sistem fonksiyonlarının etkin yönetimi önem taşımaktadır. Bu amaçla farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemler kullanılmaktadır. Bu araştırmada, laparoskopik kolesistektomi ameliyatından sonra manuel ve makine tabanlı yapılan el masajı uygulanmasının, ağrı, anksiyete ve gastrointestinal sistem fonksiyonlarına etkisi incelendi. Bu randomize kontrollü deneysel araştırma Bartın Devlet Hastanesi Genel Cerrahi servisinde yatan 171 hasta ile gerçekleştirildi. Araştırmada hastalar, manuel el masajı uygulanan (n=57), makine tabanlı el masajı uygulanan (n=57) grup olmak üzere iki müdahale grubu ve bir kontrol grubu (n=57) olmak üzere üç grubu ayrıldı. Veriler, 01.09.2022 - 01.06.2023 tarihleri arasında toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatiksel yöntemler, Kolmogorov-Simirnov testi, ki kare testi ve One-way ANOVA testi, Cohran's Q testi ve tekrarlı ölçümler varyans analizi kullanıldı. Anlamlılık p<0,05 olarak kabul edildi. Araştırmada hastaların ağrı şiddeti, manuel el masajı uygulanan grupta kontrol grubuna göre masaj uygulanmasının hemen ardından (0.saatte) istatistiksel anlamlı şekilde daha fazla azaldı (p<0,05). Manuel uygulanan masaj sonrası ağrı şiddetindeki azalma makine tabanlı uygulanan el masajından daha fazlaydı (p<0,05). İki müdahale grubundaki hastalarda anksiyete düzeyi, ameliyattan sonra ilk saatte (0.saat), 4.saatte ve 8.saatte olmak üzere kontrol grubundaki hastalardan daha düşüktü (p<0,001). Bulantı şiddeti ise el masajı uygulanan iki grupta da 8.saatte, kontrol grubuna göre daha düşüktü (p<0,05). Manuel el masajı uygulanan gruptaki hastalarda 0.saat ve 4.saatte kontrol grubuna göre bağırsak sesi sayısı ortalamaları daha fazlaydı (p<0,05). Müdahale gruplarında 8.saatte bağırsak sesi sayısı ortalamaları kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlı daha fazla artış gösterdi (p<0,001). Manuel ve makine tabanlı el masajı uygulanan gruplardaki hastalarda kontrol grubundaki hastalara göre 8.saatte ilk gaz çıkışı görülme sıklığı istatistiksel anlamlı şekilde daha fazlaydı (p<0,05). El masajı kusmayı önleme ve ilk defakasyonu gerçekleştirmede etkili değildi (p>0,05). Araştırma, laparoskopik kolesistektomi olmuş hastalarda manuel ve makine tabanlı uygulanan el masajının hastaların durumluluk kaygı ve ağrı şiddeti düzeyi, bulantı şikayetleri ve bağırsak sesleri üzerinde kontrol grubuna göre olumlu etkisi olduğunu gösterdi. Ayrıca çalışma, manuel el masajının ağrı şiddetini azaltmada ve bağırsak seslerini arttırmada makine tabanlı el masajından etkili olduğunu gösterdi. Laparoskopik kolesistektomi sonrası ağrı, anksiyete ve bulantının yönetiminde, bağırsak hareketlerini artırmada farmakolojik yöntemlerin yanı sıra el masajının eğitim almış hemşireler tarafından kliniklerde uygulanması önerilebilir.

In the period after laparoscopic cholecystectomy, effective management of pain, anxiety and gastrointestinal system functions is important, as is the case after every surgical procedure. Pharmacological and non-pharmacological methods are used for this purpose. In this study, the effects of manual and machine-based hand massage on pain, anxiety and gastrointestinal system functions after laparoscopic cholecystectomy surgery were examined. This randomized controlled experimental study was conducted with 171 patients hospitalized in the General Surgery service of Bartın State Hospital. In the study, patients were divided into three groups: manual hand massage (n=57), machine-based hand massage (n=57) group, and a control group (n=57). The data was collected between 01.09.2022 - 01.06.2023. Descriptive statistical methods, Kolmogorov-Simirnov test, chi-square test and One-way ANOVA test, Cohran's Q test and repeated measures analysis of variance were used to evaluate the data. Significance was accepted as p<0.05. In the study, the pain intensity of the patients decreased statistically significantly more in the manual hand massage group than in the control group immediately after the massage (at hour 0) (p<0.05). The decrease in pain intensity after manual massage was greater than that of machine-based hand massage (p<0.05). The anxiety level of patients in the two intervention groups was lower than that of the patients in the control group in the first hour (0th hour), 4th hour and 8th hour after surgery (p<0.001). The severity of nausea was lower at the 8th hour in both groups receiving hand massage compared to the control group (p<0.05). The average number of bowel sounds in the patients in the manual hand massage group was higher at 0th hour and 4th hour than in the control group (p<0.05). The average number of bowel sounds at the 8th hour in the intervention groups increased significantly more than the control group (p<0.001). The frequency of first flatulence at the 8th hour was statistically significantly higher in patients in the manual and machine-based hand massage groups than in the control group (p<0.05). Hand massage was not effective in preventing vomiting and achieving first defecation (p>0.05). The research showed that manual and machine-based hand massage in patients who had laparoscopic cholecystectomy had a positive effect on the patients' state anxiety and pain intensity levels, nausea complaints and bowel sounds, compared to the control group. Additionally, the study showed that manual hand massage was more effective than machine-based hand massage in reducing pain severity and increasing bowel sounds. In addition to pharmacological methods to increase bowel movements and to manage pain, anxiety and nausea after laparoscopic cholecystectomy, hand massage may be recommended to be applied in clinics by trained nurses.