Çirkinin estetiği ve Ahmet Hâşim şiirlerinin çirkinin estetiği bakımından incelenmesi

Abstract

Araştırmamızda estetik düşüncesi içinde asırlardır tanımlanmayı ve incelenmeyi bekleyen çirkinlik kavramı ve çirkinliğin ortaya çıkış biçimleri, bu kavramın bir pratik olarak (aynı zamanda metin bağlamında) edebiyat eserlere nasıl yansıdığı Ahmet Hâşim'in şiirleri örneğinde incelenmiştir. Demokritos, Sokrates, Platon ve Aristoteles dönemindeki estetik fikirlerle başlayan süreçte Baumgarten'ın estetik kavramını kuramsal bir ölçekten değerlendirdiği ilk çalışmasından Karl Rosenkranz'ın çirkinliği bir estetik kategori olarak nitelendirmesine kadar geçen sürede çirkinlik, estetik felsefesi içerisinden ele alınan bir konu olmamıştır. Estetik, Kant'ın estetik yargı kavramını tanımlamasıyla özerkleşmiştir. Estetik çalışmalarda bu noktadan sonra süje ile obje arasındaki ilişki ve tutum, estetik yargıyı oluşturmuştur. Çalışmamızın birinci bölümünde estetik felsefesinin anahtar kavramları ile estetik kategoriler üzerinde durulmuştur. Tezimizin ikinci bölümünde modern Türk şiirinin kurucu isimlerinden olan Ahmet Hâşim'in hayatı biyografik, poetik ve psikolojik açıdan değerlendirilmiştir. Hâşim'in hayatındaki çirkinlik emarelerini ve bir takıntı haline getirdiği çirkinlik mevzuunu, çirkinliğin bir estetik unsur olarak eserlerindeki izdüşümlerini bu bölümde aradık. Arayışlarımız sırasında şair ve yaratım sürecine etki eden sosyal, ekonomik psikolojik temellere ulaşmaya çalıştık. Üçüncü bölümde ise estetik nesne olarak odağımıza aldığımız Ahmet Hâşim'in şiirlerinin biçimsel, anlamsal ve dilsel niteliklerini göz önünde tutarak çirkinlik estetiği ile kesişen noktalarını tespit etmeye çalıştık. Bunların yanında şiirlerde ortaya konan çirkinlik örneklerinin tespitine çalıştık Sonuç bölümünde ise nitel araştırma yöntemini benimsediğimiz çalışmamızda elde ettiğimiz sonuç ve bulgular üzerinde durduk. Nihai olarak Çirkinin Estetiği hakkında kapsamı genişleterek anlamaya ve çirkinliği hayatında bir tem haline dönüştürmüş Ahmet Hâşim'in şiirlerinde çirkinin estetiğini tatbik etmeye çalıştığımızı söyleyebiliriz.

In our research, the concept of ugliness, which has been waiting to be defined and analyzed for centuries in aesthetic thought, and how ugliness emerges and its reflection in works of literature are examined. From the aesthetic ideas of Democritus, Socrates, Platon and Aristoteles to Baumgarten's first work in which he evaluated the concept of aesthetics from a theoretical scale to Karl Rosenkranz's characterization of ugliness as an aesthetic category, ugliness is not a subject dealt with within aesthetic philosophy. Aesthetics became autonomous with Kant's definition of aesthetic judgment. From this point on in aesthetic studies, the relationship and attitude between subject and object constitute aesthetic judgment. In the first part of our study, the key concepts of aesthetic philosophy and aesthetic categories were emphasized. In the second part of our thesis, the life of Ahmet Hâşim, one of the founding figures of modern Turkish poetry, was analysed from a biographical, poetic and psychological perspective. In this part, we searched for the signs of ugliness in Hâşim's life, the subject of ugliness that he became obsessed with, and the projections of ugliness as an aesthetic element in his works. During our search, we tried to reach the social, economic and psychological foundations that affect the poet and his creative process. In the third section, we tried to identify the points of intersection with the aesthetics of ugliness by considering the formal, semantic and linguistic qualities of Ahmet Hâşim's poems, which we focus on as an aesthetic object. In addition, we tried to identify examples of ugliness in poems. In the conclusion section, we conveyed our findings in the light of the findings we encountered in our research, in which we adopted the qualitative research method. Finally, we can say that we have tried to understand the Aesthetics of the Ugly by expanding the scope and applying the Aesthetics of the Ugly in the poems of Ahmet Hâşim, who turned ugliness into a theme in his life.