Sosyal bilgiler dersinde artırılmış gerçeklik temelli öğrenme ortamının öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler dersinde 5. sınıfta afetler ve çevre sorunları konusunda artırılmış gerçeklik (AR) öğrenme ortamının kullanılarak uygulamanın etkililiğini, kalıcılığını sınamak ve öğrencilerin akademik başarısına etkisini ölçmektir. Afetler hem dünyada hem de ülkemizde insan hayatını etkileyen ve dünyanın oluşumundan bu yana süren doğa olaylarıdır. Afetlere hazırlıklı olmak Türkiye gibi afet bölgesinde bulunan ülkeler için oldukça önemlidir. Bu konuda afet eğitimi almamış öğrencilerin afet öncesi ve afet sonrası davranışları bilinçsiz olabilmektedir. Öğrencilerin afetler ve çevre sorunlarında deneyim kazanmaları için artırılmış gerçeklik teknolojisi önemli bir fırsat yaratabilmektedir. Öğrencileri eğitim araçları ile afet deneyimi kazandırmanın etkililiğini sınamak amacıyla yapılan bu araştırmanın karma yöntem olarak yürütülmesi planlanmıştır. Açımlayıcı sıralı karma yöntem ile tasarlanan araştırmanın nicel boyutu önce yürütülmüş, nitel boyutu ise temelde nicel verileri açıklamaya odaklanarak planlanmıştır. Uygulamanın etkililiği ön-test ve son-test eşitlenmiş kontrol gruplu yarı deneysel desen olarak tasarlanan nicel kısım ile istatistiki olarak incelenmiş, nitel kısmında ise araştırma sürecine dair öğrenci görüşleri ile betimleme yapılması için durum çalışması tercih edilmiştir. Araştırmanın deneysel olarak yapılması o çalışmanın neden-sonuç durumunu gösterebilmeyi ve bu durumun aynı şartlarda genellenebilme kabiliyetini ifade eder. Çalışma Bartın ilinde bulunan bir ortaokulda 5. Sınıfta öğrenim gören 22'si deney, 22'si kontrol grubunda 44 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Deney grubunda bulunan öğrencilerle AG temelli öğrenme ortamı ile süreç yürütülürken, kontrol grubunda bulunan öğrenciler öğretmenleri ile ve mevcut öğretim programı ile derslerini işlemeye devam etmişlerdir. AG temelli öğretim ortamının uygulama aşaması 2021-2022 öğretim yılında haftalık 3 ders, toplam 9 ders saati ile 3 haftada yürütülmüştür. Araştırma sürecindeki verilerin elde edilmesi amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen rubriklerden, başarı testinden, ders içi değerlendirme etkinliklerinden ve nitel verilerin elde edilmesinde yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Akademik başarı testinin geliştirilme çalışmaları, uygulama yapılan okulda konuyu daha önce görmüş olan 6. Sınıf ve konuyu hiç görmemiş olan 4. Sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin toplanması için araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formunun uzman görüşü alınarak geçerliği sağlanmıştır. Akademik başarıyı ölçmek amacıyla hazırlanan test deney ve kontrol grubu öğrencilerine ön-test, son-test ve kalıcılık testi olarak yapılmıştır. Erişilen bulguların istatistiki analizi için Mann Whitney-U ve Wilcoxon testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analiz aşamasında ise içerik analizi ve betimsel analiz kullanılmıştır. Tümevarım tekniği kullanılarak, veriler kodlandıktan sonra alt tema ve temalar elde edilmiştir. Oluşturulan temalar ve alt temalar sıklıklarına göre yorumlanmıştır. Araştırmanın nicel bulgularına göre deney grubu öğrencilerine uygulanan AG destekli öğretim süreci öğrencilerin akademik başarısını arttırmak için faydalı olmuş; güncel öğretim programı ise kontrol grubunda yer alan öğrencilerin akademik başarısında bir değişiklik yaratmamıştır. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin kalıcılık testi puanları arasında ise deney grubu açısından anlamlı fark bulunmuştur. Nitel bulgulara göre katılımcı öğrenciler görüşlerini artırılmış gerçeklik ve eğitim, afet eğitimi kazanımları, bölgesel afetler ve sel afeti başlıklı dört temada sunmuşlardır. Genel olarak yorumlandığında AG uygulamalarının öğrencilerin akademik başarısında etkili olduğu, sanal deneyim yaşatması ile gerçekçi olduğu, bölgelerindeki afet tehditlerine karşı farkındalıklarını artırdığı, sel afeti hakkında bilinçlendikleri öğrenci görüşleri ile tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre AG destekli öğretim süreçlerinin kapsamının genişletilerek gerekli çalışmaların yapılması, derslerde deneyim yoluyla yaşayarak öğrenme sağlayan AG destekli öğretim ortamının tercih edilmesi, özellikle afet eğitiminde tehlikesiz tecrübe yaşatması ile kalıcı öğrenme sağlayan AG destekli öğretimin kullanımının yaygınlaştırılması önerilebilir.

The aim of this study is to test the effectiveness of the augmented reality learning environment on disasters and environmental problems in the 5th grade in the social studies course and to measure the effect on the academic success of the students. Disasters are natural events that affect human life both in the world and in our country and have been going on since the formation of the world. Being prepared for disasters is very important for countries in disaster areas such as Turkey. The internalization of students who have not experienced in this subject remains limited. Augmented reality technology can create an important opportunity for students to gain experience in disasters and environmental problems. This research, which was carried out in order to test the effectiveness of providing disaster experience without endangering students, was planned as a mixed study. The quantitative part of the research, which was designed as an exploratory sequential mix, was carried out first, while the qualitative part was planned by focusing on explaining the quantitative data. The effectiveness of the application was statistically examined with the quantitative part, which was designed as quasi-experimental with pre-test-post-test equalized control group, and a case study was preferred in the qualitative part to describe the process with students' opinions. The fact that the research is experimental shows that the research can reveal the cause and effect relationship and that this result can be generalized under similar conditions. In this study, the predictions made about the possible outcome of the research, namely the hypotheses, are expressed as hypotheses. The study was carried out with 44 students, 22 of whom were in the experimental group and 22 in the control group, who were studying in the 5th grade in a secondary school in the province of Bartın. While the AR-based learning environment was applied to the students in the experimental group, the students in the control group continued to teach with their current teachers and the curriculum of the Ministry of National Education. The implementation phase of the AR-based teaching environment was completed in 3 weeks, with a total of 9 course hours, 3 course hours per week, in the fall semester of the 2021-2022 academic year. Academic achievement test developed by the researcher, rubrics, in-class evaluation activities and semi-structured interview form were used to collect qualitative data. The development of the academic achievement test was carried out with the 6th grade students who had seen the subject before and the 4th grade students who had never seen the subject at the school where the application was made. The semi-structured interview developed by the researcher for the collection of qualitative data was validated by taking expert opinion. The academic achievement test was administered to the students in the experimental and control groups as pre-test, post-test and retention test. Mann Whitney-U test and Wilcoxon signed-rank test were used in the statistical analysis of the data obtained from the tests. Content and descriptive analysis techniques were used in the analysis of qualitative data. By using the inductive technique, the data were coded and sub-themes and themes were created. The created themes and sub-themes were interpreted according to their frequency. According to the quantitative findings of the study, the AR supported teaching process applied to the experimental group students was effective in increasing the academic success of the students; The current program did not change the academic success of the control group students. A significant difference was found between the retention test scores of the experimental and control group students in favor of the experimental group. According to the qualitative findings, the participant students presented their views on four themes: augmented reality and education, disaster education achievements, regional disasters and flood disaster. When interpreted in general, it has been determined by the students' opinions that AR applications are effective in the academic success of the students, they are realistic with virtual experience, they are aware of the disaster threats in their region, and they become conscious about flood disasters. According to the findings, it can be recommended to expand the scope of AR supported teaching processes, to carry out the necessary studies for students to reach this opportunity, to prefer AR supported teaching that provides learning by experience in the lessons, and to popularize the use of AR supported teaching that provides permanent learning, especially in disaster education.