İbrahim Gazi'nin hikâyeciliği

Abstract

İbrahim Gazi'nin Hikâyeciliği adlı bu tezde Modern Tatar hikâyeciliğinin önemli isimlerinden biri olan İbrahim Gazi'nin Türk edebiyatında tanıtılması ve hikâyelerinde kullandığı yapı unsurlarının incelenerek onun edebiyat dünyasındaki konumu ve öneminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada yazarın kaleme aldığı yirmi sekiz hikâye Türkiye Türkçesine aktarılarak kurgu, içerik, anlatıcı ve bakış açısı, kişiler, mekân, zaman, dil ve üslup ve anlatım teknikleri gibi teknikler ışığında ele alınmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak Gazi'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleriyle hakkında bilgi verilmiştir. Yazarın eserlerinin geneline bakıldığında öz yaşam öyküsünün hikâyelerinin merkezinde yer aldığı görülmüştür. Özellikle, II. Dünya Savaşı sırasında yazarın sanatı yeni bir boyut kazanmış ve bu yıllarda kalemini ustalaştıran yazar, savaş sonrası dönemde sanatının zirvesine ulaşmıştır. Dönemin ruhunu yansıtan Sıyırcıklar (Sığırcıklar) Yugalgan Marziye (Kaybolan Marziye), Ana (Anne) Kışkı Kiçte (Kış Akşamında), Malay bilen Et (Çocuk ile Köpek), Aksöyek Nemetslar hem Kazlar (Soylu Almanlar ve Kazlar) ve Ehmet Babay (Ahmet Dede) gibi hikâyelerinde Tatar toplumunun savaş zamanı yaşadığı acıları, bu acıların yarattığı travmanın insanlar üzerinde nefret ve intikam duygularını çağrıştırdığını gözler önüne sermiştir. Aynı zamanda Yul Östindegi Taş (Yol Üstündeki Taş) ve Ni öçin Töymeni Ozak Tagalar? (Neden Düğmeyi Uzun Sürede Takıyorlar?) hikâyelerinde birçok yazarın kaleme almaya bile cesaret edemediği dönemin başlıca sorunlarına değinmiştir. Ak Sirin (Beyaz Leylak), Turgay Kartayamı iken? (Turgay Yaşlanıyor mu?), Bibisara, Gevheriye hem Usal At (Bibisara, Gevheriye ve Hırçın At), Yana Mastir (Yeni Usta), Öç Mehmüt (Üç Mahmut) gibi hikâyelerinde ise bireysel konuları işlemiş ve bireyin iç dünyasını çözümlemeye yönelik psikolojik tahlillere yer vermiştir. İbrahim Gazi hikâyelerinde genel olarak birinci şahıs anlatım ve kahraman bakış açısını kullanmıştır. Hikâyelerinde kullandığı mekânlar yazarın bizzat içinde bulunduğu, yakın çevresinde yer alan mekânlardır. Çağının tanığı olan İbrahim Gazi, hikâyelerindeki kişi yaratımları, dili kullanımındaki titizliği ve anlatım teknikleriyle Tatar edebiyatının önemli isimleri arasında yer alır.

In this thesis named İbrahim Gazi's Storytelling, it is aimed to introduce İbrahim Gazi, one of the important names of Modern Tatar storytelling, in Turkish literature and to determine his position and importance in the world of literature by examining the structural elements he used in his stories. In the study, twenty-eight stories written by the author were transferred to Turkiye Turkish and discussed in the light of techniques such as fiction, content, narrator and point of view, people, place, time, language and wording and narrative techniques. In this direction, firstly, information was given about Gazi's life, literary personality and works. When the author's works are examined in general, it is seen that his autobiography is at the center of his stories. In particular, during World War II, the author's art has taken on a new dimension and the author who mastered his pen in these years reached the peak of his art in the post-war period. In his stories such as Sıyırcıklar (Sığırcıklar) Yugalgan Marziye (Kaybolan Marziye), Ana (Anne) Kışkı Kiçte (Kış Akşamında), Malay bilen Et (Çocuk ile Köpek), Aksöyek Nemetslar hem Kazlar (Soylu Almanlar ve Kazlar) ve Ehmet Babay (Ahmet Dede) reflecting the spirit of the period, he revealed that the trauma created by these pains evokes feelings of hatred and revenge on people. At the same time, in his stories Yul Östindegi Taş (Yol Üstündeki Taş) ve Ni öçin Töymeni Ozak Tagalar? (Neden Düğmeyi Uzun Sürede Takıyorlar?) he touched upon the main problems of the period that many writers did not even dare to write. In his stories Ak Sirin (Beyaz Leylak), Turgay Kartayamı iken? (Turgay Yaşlanıyor mu?), Bibisara, Gevheriye hem Usal At (Bibisara, Gevheriye ve Hırçın At), Yana Mastir (Yeni Usta), Öç Mehmüt (Üç Mahmut), he dealt with individual subjects and included psychological analyzes to analyze the inner world of the individual. İbrahim Gazi generally used first-person narration and heroic point of view in his stories. The places he used in his stories are the places in his immediate surroundings that the author has personally experienced. İbrahim Gazi, who is a witness of his age, is among the important names of Tatar literature with his personal creations in his stories, meticulousness in the use of language and expression techniques.