Erzurum geleneksel ahşap çatılı camilerindeki restorasyonların karbon tutulumuna etkisi
Özet
Kadim kentler arasında sayılan Erzurum, kültürel zenginliklerinin yanında taşınmaz
kültür varlıkları zenginlikleri ile de bu sıfatı hak eden bir şehirdir. Hititler, Urartulular,
Romalılar, Bizanslılar, Saltuklular, İlhanlılar, Selçuklular, Osmanlılar gibi birçok medeniyete
ev sahipliği yapmış Erzurum, yaklaşık 1000 yıldır İslam etkisi ve yönetimi altında Doğu
Anadolu’nun merkezi konumundadır. İslam medeniyetinin taşınmaz kültür miraslarının
birçok örneğini barındıran kentte, camiler bu alanın önemli bir kısmını teşkil etmektedir. Ulu
Cami, Lala Paşa, Narmanlı Camisi gibi birçok görkemli eski eser camilerinin yanında onlarca
küçük ebatta taş ve ahşap malzeme ile geleneksel tekniklerle inşa edilmiş camiler,
Erzurum’un kültürel zenginliğinin birer parçasıdır. Yapım tekniği açısından kesme veya
moloz taş duvarları ve dört ana ahşap sütün üzerine ahşap çatı teşkili ile inşa edilen bu tip
yapılar; çatı elemanlarının yanında tavan ve taban kaplamaları, mahfilleri ve son cemaat
kısımlarında kullanılan ahşap öğeler ile genel anlamda benzerlik göstermektedirler. Son
yıllarda başta Vakıflar Genel Müdürlüğü olmak üzere çeşitli kurum ve ilgilerce bu camilerde
restorasyonlar gerçekleştirilmektedir. Restorasyonlarda özellikle bozulmaya karşı daha hassas
durumdaki ahşap elemanlarda da çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Bu çalışma kapsamında
geleneksel yapım teknikleri ile inşa edilmiş eski eser camilerdeki restorasyonların, eserlerin
ahşap öğelerindeki karbon tutma özelliklerine etkisi incelenmiştir. Bu bağlamda örnek olarak
seçilen yeter sayıda örnek camideki ahşap miktarları tespit edilmiş ve restorasyon
uygulamaları ile orantılı olarak karbon tutulumları ile ilgili karşılaştırmalı değerlendirmeler
yapılmıştır. Restorasyonların eski eserlerin gelecek nesillere güvenle aktarımının yanında
karbon tutulumuna ve çevre sağlığına etkileri ortaya koyulmuştur.
Bağlantı
https://docs.wixstatic.com/ugd/614b1f_8b99994a73234d65bd36a6b2d282f773.pdfhttp://hdl.handle.net/11772/1936