Kaynaştırma eğitimi yapan öğretmenleri ve ailelerin güçlendirilmesi eğitimi

Abstract

Özel eğitim ve öğrenime ihtiyacı olan bireyleri topluma yararlı kılmak ve eğitim ihtiyaçlaını karşılamak için kaynaştırma eğitimi kapsamında gerekli tedbirler alınmaktadır. Özel gereksinimi olan bireylerin tipik gelişen akranlarıyla aynı ortamda gerekli destek hizmetler sunulup düzenlemeler yapılarak eğitim görmesine kaynaştırma eğitimi denilmektedir. Kaynaştırma, yalnızca özel gereksinimli bireyin akranlarının arasına girmesinden öte tüm paydaşların ekip çalışması içerisinde etkili bir eğitim ortamı oluşturulmasını amaçlar. Özel gereksinimli bireylerin en az kısıtlayıcı ortamda en etkili kaynaştırma uygulamalarına katılabilmesi için okul, veli, uzmanlar, akranlar ve ailelerine görevler düşmektedir. Kaynaştırma uygulamaları içinde yer alan herkesin özel gereksinimli öğrencinin sosyalleşmesi ve toplumsal uyumunun sağlanması, öğrencinin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve önlem alınması, eğitsel, fiziksel ve çevresel düzenlemelerin yapılması, kişi ve kurumlar arası işbirliği yapılması gibi sorumlulukları vardır. Bu öğrencilerin eğitimlerinin başarıya ulaşmasında öğretmenlerin rolü önemlidir. Öğretmenler kaynaştırma uygulamalarının tam merkezinde, özel gereksinimli öğrencilerle birebir temas halinde olup doğrudan ilişkilidir. Öğretmenler mesleğe başlamadan eğitim fakültelerinde özel eğitim dersi almakta kaynaştırma eğitimi ile ilgili bilgi sahibi olmakta ve kaynaştırma ortamlarına girmektedirler. Son yıllarda milli eğitimde özel eğitim öğretmeni ihtiyacı karşılamadığın-dan öğretmenlere özel eğitim eğitimleri verilerek ihtiyaç karşılanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca okul aile birliği çalışmaları kapsamında engelli bireylerin aileleri ile de iletişim ha-linde olması, bu ailelere destek olması gerekmektedir.

Bu çalışmanın amacı Bartın il merkezinde yer alan okullarda kaynaştırma eğitimi yapan öğretmenler ve ailelerin özel eğitim konusunda güçlendirilmesine yönelik eğitim vererek onları bu konuda desteklemektir. Bu amaçla öğretmen ve ailelere okullarda özel eğitim seminerleri verilmiştir. Araştırmanın evrenini Bartın il merkezinde görev yapan kaynaştırma eğitimi veren öğretmenler ve engelli öğrenci velileri oluşturmaktadır. Bu okullarda kaynaştırma öğrencilerinin bulunduğu sınıflarda derslere giren öğretmenlere 45’er dakikalık Zihinsel engeli / Öğrenme güçlüğü / Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin genel özellikleri, nedenleri ve belirtileri, yasal eğitim hakları, eğitsel değerlendirme ve tanılama süreci konusunda öğretmen ve velileri bilgilendirme, ayrıca öğretmenlere yönelik olarak okul içinde alınacak tedbirler konusunda eğitim verilmiştir. Örneklem seçiminde belirlenen sayı, Rehberlik Araştırma Merkezinden talep edilen istatistiksel veriler doğrultusunda tam zamanlı kaynaştırma eğitimi alan öğrencilerin sayısının fazla olduğu 5 okul belirlenmiştir. Kaynaştırma öğrencisi en fazla olan 1 Kız Meslek Lisesi, 1 Çok Programlı Lise, 2 İlkokul, 3 ortaokulda kaynaştırma öğrencisi olan öğretmen ve veliler oluşturmaktadır. Bu çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem araştırması olup, araştırmada Ahmetoğlu, Ünal ve Ergin (2016) tarafından geliştirilen “Kaynaştırma Uygulamalarının Başarısını Etkileyen Etmenler Ölçeği” öğretmenlere uygulanmış, öğretmen ve velilerin görüşleri araştırma grubu tarafından hazırlanıp uzman görüşü alınan yarı yapılandırılmış görüşme formları ile alınmıştır. Görüşlerin bir bölümü yazılı olarak, bir bölümü bire bir görüşme yapılarak ses kaydı ile kaydedilmiştir. Veriler içerik ve betimsel analizlerle değerlendirilmiştir. Seminerlere katılan öğretmen ve velilerin tamamına ölçek uygulanmış, 20 öğretmen, 20 veli ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonunda öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve özel gereksinimli bireyler konusunda bilgilendirme ihtiyaçlarının fazla olduğu, bazı okul ve sınıflarda kaynaştırma öğrencisinin sayısının fazla olduğu, bazı okullarda destek odası ve destek verecek öğretmenin bulunmadığı, liselerdeki ergen öğrencilerin destek odasında eğitim almayı istemediği, okullarda özel eğitime yönelik araç gereç desteği bulunduğu, kaynaştırma öğrencilerinin okul ve öğretmenlerle iletişimin ve işbirliğinin istenilen düzeyde sağlanamadığı, bazı öğretmenlerin kaynaştırma öğrencilerinin ayrı okullarda eğitim alması gerektiğini düşündükleri gibi sonuçlara ulaşılmıştır.