Mobilya endüstrisinde ihracat performansının belirleyicilerinin analizleri: bulanık AHP ve karar ağacı modellemesi

Abstract

Firmaların rekabet güçlerini artırabilmesi için gerek iç pazarda gerekse dış pazarda dikkat etmesi gereken faktörler vardır. Özellikle dış pazarda varlığını devam ettirmek isteyen firmaların bu devamlılığını sağlayabilmeleri için sektördeki diğer firmalardan farklılaşması ve rakiplerine karşı önemli avantajlar kazanması gerekmektedir. Firmalar ihracatta etkili olan faktörlere daha fazla önem verirlerse o ölçüde rekabette ve özellikle ihracatta başarılı olabilecekleri öngörülebilir. Bu tezin amacı, mobilya endüstrisinde ihracat performansını etkileyen faktör ve konuları tespit ederek bu faktör ve konuların ihracatta ne derece etkili olduğunu belirlemektir. Bu bağlamda, Türkiye’de mobilya sektöründe faaliyet gösteren 182 firma yöneticisine 7’li likert tipinde ve alanında uzman 14 akademisyene ikili karşılaştırma ile yapılan anketlerden elde edilen bilgiler, uygulamalara ait verileri oluşturmaktadır. Çalışmanın devamında ilgili literatürden elde edilen konu ve faktörlerin ölçümü gerçekleştirilmiş, ihracat yapan/yapmayan firmalara göre farklılaşmalar ve faktörler arası ilişkiler incelenmiştir. Faktör ve konuların önem dereceleri AHP ve Bulanık AHP ile belirlenmiştir. Ayrıca veri madenciliği yaklaşımı ile karar ağaçları kullanılarak ihracatta öne çıkan faktörler ve konular modellenmeye çalışılmıştır. Faktörlerin ölçümü sonucunda üretilen faktörlerin içeriğindeki konuların faktörü oldukça iyi temsil ettiği görülmüştür. Birçok faktör ve konuda ihracat yapan ve yapmayan firmaların tutumlarının aynı olduğu görülmesine rağmen, ihracat yapan firmalarda bazı temel konularda ayrıştıkları görülmüştür. AHP ve Bulanık AHP analizleri sonucunda en önemli faktör, her ikisinde de ilk ikiye giren Müşteri Memnuniyeti faktörü olmuştur. Veri madenciliği yöntemlerinden biri olan karar ağaçları modellemesi ile üretilen senaryolar üzerinden ihracat yapmayı planlayan firma ve yöneticilere fikir verecek yol haritaları çizilmeye çalışılmıştır. Personel durumu faktörü, yöneticinin yurtdışı tecrübesi ve firmanın hukuki şekli, ihracat yapabilmede öne çıkan belirleyiciler olmuştur.

In order to increase the competitiveness of the companies, there are factors that need to be considered in both the domestic and foreign markets.Companies that want to maintain their presence in the foreign market need to differentiate from other companies in the sector and gain significant advantages against their competitors in order to maintain this continuity. Companies can be predicted to be more successful in competition if more importance is given to the factors influencing exports.The aim of this thesis is to determine the factors and issues affecting the export performance in furniture industry and to analyse the effects of these factors on export.In this context, operating in the furniture sector in Turkey the information obtained with the survey which 182 company managers implementation are the data of the study. In addition, a questionnaire was applied to 14 academicians specialized in the field. The subjects and factors obtained from the related literature were measured in the study. The similarities and differences between the exporters and the non-exporters are shown.Significance levels of factors and subjects were determined by AHP and Fuzzy AHP. In addition, using the data mining approach and decision trees, it has been tried to model prominent factors and subjects in export.Factor scores produced as a result of the measurement of the factors were found to represent the factor quite well. Although it is seen that the attitudes of firms that export and do not export in many factors and subjects are the same, it has been seen that they disagree in some basic subjects in exporting firms. As a result of AHPand Fuzzy AHP analysis, the most important factor is the Customer Satisfaction factor that important in the first two.One of the data mining methods, the decision tree model is designed to draw the road maps which will give ideas to the firms and managers planning to export through the scenarios produced.The overseas experience of the manager, the legal form of the company and the factor of personnel is the leading determinants of exportability.