Üçüz açık hipotezi: 1974-2015 yılları arası Türkiye örneği

Abstract

Üçüz açık hipotezi, cari işlemler açığının, bütçe açığının ve tasarruf-yatırım açığının aynı anda meydana geldiği durumu ifade etmektedir. İç ekonomik dengeyi gösteren tasarruf-yatırım dengesi ve bütçe dengesi beraber açık verirse, dış dengeyi gösteren cari dengenin de açık vermesi beklenmektedir. Bu açıkların birbirini etkilediği durum üçüz açık hipotezini göstermektedir. Türkiye ekonomisinde bütçe açıkları azalsa da tasarruf-yatırım açığı ve cari açıkta artış görülmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde üçüz açık hipotezinin geçerliliği 1974-2015 dönemini kapsayan veriler yardımıyla ampirik olarak incelenmiştir. Bu amaçla ilgili döneme ait veriler sınır testi, ARDL analizi ve Toda-Yamamoto nedensellik analizleri ile test edilmiştir. Sınır testi sonuçları cari açık, bütçe açığı ve tasarruf yatırım açığı değişkenleri arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisini göstermektedir. ARDL analizi sonuçlarına göre, tasarruf açığından cari açığa doğru bir nedensellik tespit edilmiştir. Uzun dönem tahmin sonuçlarına göre ise, tasarruf açığındaki 1 birimlik artış, cari açığı 0.37 azaltmaktadır. Diğer değişkenler arasında ise nedensellik ilişkisi mevcut değildir. Bu sonuç da belirtilen dönemler için Türkiye ekonomisinde üçüz açık hipotezinin geçerli olmadığını göstermektedir.

Triple deficit hypothesis implies the situation that current account deficit, budget deficit and saving-investment deficit occur at same time. If saving-investment deficit that implies internal balance and budget deficit occurs simultaneously in an economy, it is also expected that this economy has current account deficit that implies external balance. The case which all these deficits affects each other, implies triple deficit hypothesis. In Turkish economy, increases in saving-investment deficit and current account deficit occur even if budget deficit is mitigated. For this purpose, validity of triple deficit hypothesis in Turkish economy is investigated empirically with the help of data covering years from 1974 to 2015 in this study. The data for relevant period is analyzed by bound test, ARDL test and Toda-Yamamoto causality test. Bound test shows cointegration relation between the variables; current account deficit, budget deficit and saving-investment deficit. According to long run forecast results, one unit increase in saving-investment deficit reduce current account deficit by 0.37. As to other variables, no causality relation is found out. This conclusion implies that triple deficit hypothesis is not valid for Turkish economy in stated years.