Spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin kişilik özellikleri, karar verme stilleri ve stresle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi

Abstract

Birey spor yoluyla toplumu, kuralları, meslekleri, gelenek ve görenekleri, iyi ve kötüyü, doğruyu yanlışı öğrenirken, aynı zamanda kişiliğinde şekillenmesine yardımcı olmaktadır. Sporun kurallarına bağlı olarak, çalışma kurallarının öğrenilmesi ve bireylerin disipline edilmesine sporun önemi büyüktür. Bu önem ışığında bu araştırmada düzenli spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin kişilik özellikleri, karar verme stilleri ve stresle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel nitelikli tarama modeli yöntemi kullanılmıştır. Araştırma grubunu 2018-2019 öğretim yılında Ankara ili Altındağ ilçesine bağlı ortaöğretim okullarında öğrenim gören 9, 10, 11, 12. sınıflardaki 121 kadın, 188 erkek toplam 309 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Özbay ve Şahin (1997) tarafından geliştirilen Stresle başa çıkma ölçeği, Sümer (2005) tarafından Türkçe uyarlaması gerçekleştirilen 5 Faktörlü kişilik ölçeği ile Kuzgun (1992) tarafından geliştirilen Karar Stratejileri ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilen Spss 22.00 paket programında analiz edilmiş olup anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların %70,9’unun spor yaptığı, %29,1’inin ise spor yapmadığı tespit edilmiştir. Yine araştırmada katılımcıların nörotiklik, dışa dönüklük, gelişime açıklık ve öz disiplin düzeylerinin orta seviyede olduğu, uyumluluk düzeylerinin ise orta seviyenin üzerinde olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda araştırma grubunun kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma özellikleri açısından nörotiklik kişilik özelliği ile kaçma soyutlanma dışa dönüklük kişilik özelliği ile dine sığınma ve dış yardım arama stresle başa çıkma tarzları arasında pozitif ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (p<0,05), gelişime açıklık kişilik özelliği ile dine sığınma, dış yardım arama ve aktif planlama stresle başa çıkma tarzları arasında pozitif ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (p<0,05), uyumluluk kişilik özelliği ve öz disiplin kişilik özelliği ile dine sığınma ve aktif planlama stresle başa çıkma tarzları arasında pozitif ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (p<0,05) tespit edilmiştir. Sonuç olarak Spor yapan orta öğretim öğrencilerinin spor yapmayan öğrencilere göre stresle başa çıkma ve karar verme stratejileri açısından daha yüksek ortalamalara sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumun sporun psikolojik ve sosyal gelişime olan katkısının olduğu düşünülebilir.

The individual helps the society, rules, professions, traditions and customs, good and bad things, right and wrong, while shaping his / her personality through sports. Depending on the rules of sports, the importance of sports is important for learning the rules of work and disciplining individuals. In the light of this importance, in this research, it is aimed to examine and evaluate the personality traits, decision making styles and strategies with coping stres of the secondary school students who do and do not do sports regularly. The descriptive survey method was used in the study. The research group totally consisted of 309 students (121 female and 188 male) in 9, 10, 11 and 12 grades in secondary education schools in province of Ankara Cin 2018-2019 academic year. As a data collection tool, the Stress coping scale developed by Özbay and Şahin (1997) and the 5-Factor Personality Scale adapted to the Turkish language by Sümer (2005) and the Decision Strategies Scale developed by Kuzgun (1992) were used. The data were analyzed in Spss 22.00 package program and the significance level was taken as p <0.05. As a result of the study, it was determined that 70.9% of the participants did sports and 29.1% of them did not do sports. Again, in the study, it was observed that the participants had moderate levels of neuroticism, extraversion, openness to development, and self-discipline, and their compliance levels were above mid-level. At the end of the study, it was found that there was a positive and low significant relationship between the personality characteristics of the research group and the personality trait abstraction, extraversion personality trait, and the coping styles of religion and seeking help(p<0,05), It was found that there was a positive and low significant relationship between the personality trait religious asylum seeker, external assistance search and active planning and coping styles with stress (p <0.05), also It was found that there was a positive and low level significant relationship between the personality trait and self-discipline personality trait and the coping styles of religion and active planning stress (p <0.05). As a result, it is understood that secondary school students who are engaged in sports have higher averages in terms of coping with stress and decision making strategies compared to non-sports students. This may be due to the contribution of sport to psychological and social development.