Tüketim rasyonalitesi açısından kent-köy karşılaştırılması: Bartın ili örneği

Abstract

Tüketim kavramının anlamının zaman içinde değişmesi ve buna bağlı olarak ürünlerin kullanım amaçlarının dışında tüketilmeye başlanmasıyla, tüketiciler rasyonel davranmaktan uzaklaşmış, tüketim kararlarını verirken çeşitli kişisel, çevresel ve psikolojik faktörlerin etkisinde kalarak irrasyonel tüketime yönelmeye başlamışlardır. Bu çalışma insanların ne ölçüde ihtiyaçları doğrultusunda tükettikleri sorusuna cevap bulmak için yapılan bir çalışmadır. Çalışmada, tüketim olgusu genel hatlarıyla değerlendirilmiş, tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen faktörlere, satın alma davranışlarını açıklayan iktisadi modellere ve tüketimin tarihsel süreçteki gelişimine değinilmiş, rasyonel ve irrasyonel tüketicilerin satın alma davranışlarının aşamaları incelenmiştir. Tez çalışmasında anket yöntemi kullanılarak, rasyonelliğin hangi tarafta ağır bastığını araştırmak için, Bartın İli merkez ve köylerinde yaşayan 384 kişiye yapılan anket çalışması sonucu elde edilen veriler “PASW Statistics 18” ekonometri programı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde, merkez ve köylerde yaşayan tüketicilerin çeşitli faktörlerin etkisinde kalarak tüketim kararlarında birbirlerinden farklı davrandıkları gözlemlenmiştir. Özellikle şehir merkezinde yaşayan tüketicilerin alışveriş yapmaya daha meyilli oldukları, modaya ve markaya daha fazla önem verdikleri, köyde yaşayan tüketicilerin ise genellikle rasyonel davrandıkları, ihtiyaçları dışında alışveriş yapmaya meyilli olmadıkları görülmüştür.

By the meaning of the consumption concept changes over time and as a result of the products being consumed outside of the intended use, consumers have moved away from rationality and they have started to devote to irrational consumption under the influence on various personal, environmental and psychological factors while giving consumption decisions. This study is conducted to show how people consume to the extent of their needs. In the study, the consumption situation was evaluated and the factors affecting the purchasing decisions of the consumers, the economic models explaining the purchasing behaviors and the development of consumption in the historical process are mentioned. Lastly, the stages of purchasing behavior of rational and irrational consumers have been examined. In the thesis, a questionnaire was conducted to investigate which group was more rational and the results obtained from the questionnaire survey of 384 people living in the city center and villages of Bartın Province were analyzed by SPSS program. When the analysis results were evaluated, it was observed that the consumers living in the city center and the villagers were affected by various factors and behaved differently in consumption decisions. Especially, the consumers living in the city center are more inclined to shopping and they give more importance to fashion and brand. On the other side, the consumers living in the villages are generally behave more rational, and they are not inclined to shopping out of their necessities.