Aksiyoloji ve örtük program: ortaöğretim kurumları öğretmenlerinin görüşleri

Abstract

Çalışma kapsam olarak aksiyoloji açısından örtük program kavramını öğretim programları boyutuyla ele almaktadır. Yıllardır çeşitli bilim dallarının eğitimde etkili olduğu bilinen bir gerçektir. Buna karşın eğitime ilişkin felsefi görüşler çok fazla dikkate alınmamıştır. Bu noktadan hareketle, değerlerin niteliği ve bunların nasıl öğretilebileceği gibi konulara felsefi bir perspektiften bakılması yararlı olacaktır. Programlar öğretmenlerin ontolojik, epistemolojik ve aksiyolojik bakış açıları ve inançlarından önemli ölçüde etkilenmektedir. Konumuzu oluşturan aksiyoloji ve örtük program, toplumun tümünü ilgilendiren değer, inanç ve ilgilere dayanan felsefi ve sosyolojik konulardır. Çalışmanın temel konusunu oluşturan aksiyolojinin örtük program ile yakından bağlantısı bulunmaktadır. Çalışmanın amacı MEB tarafında alınan bir karar çerçevesinde 2017 yılında ortaöğretim kurumlarında 21 alanda uygulamaya konulan öğretim programlarında yer alan aksiyolojik konularının öğretimine ilişkin uygulamaların hangi bağlamda ele alındığını ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan fenomenolojik desen kullanılmıştır. Öğretmenlerin öğretim programlarında aksiyolojik kavramların ele alınışına yönelik anlayışlarını açığa çıkartmak için ortaöğrtetim kurumlarında görev yapan çeşitli alanlardan katılımcı öğretmenler ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Çalışmada felsefenin bir alt alanı olan aksiyolojinin eğitim sisteminde ve ortamında yer almasının önemi vurgulanmıştır. Sonuç olarak değerlerin okullar gibi toplumsal yapılarda örtük veya açık bir şekilde aktarılması durumunda aksiyolojinin ahlaki ya da etik boyutunun yanında farklı değer çeşitlerinin özellikle estetik bir bakışın da olması gerektiği vurgulanmıştır.

The scope of the study covers the concept of hidden curriculum in terms of axiology in the curricula. For many years it is a fact that various branches of science are known to be effective in education. However, philosophical views on education have not been taken into consideration adequately. From this point on, it will be helpful to look at the issues such as the nature of values and how they can be taught from a philosophical perspective. Curricula are significantly influenced by teachers' ontological, epistemological and axiological perspectives and beliefs. The axiology and hidden curiculum that make up the position are philosophical and sociological issues based on values, beliefs and interests that concern the whole society. There is a close connection with the hidden program of the axiolo- gy, which constitutes the main theme of the work. The purpose of the study is to show in what context the practices related to the teaching of axiological subjects in the curricula that are put into practice in 21 sub-provinces in 2017 in the framework of a decision taken by MEB. In the study, the phenological pattern of qualitative research methods was used. Focus group discussions were held with participant teachers from various fields working in secondary education institutions to elicit their understanding of the treatment of axiological concepts in teaching programs of teachers. Negotiations utilized a semi-structured interview form. In addition, emphasis was placed on the fact that axiology, a subfield of philosophy, is included in the educational system and environment. As a result, it is emphasized that if the values are transferred in an implicit or explicit manner in public structures such as schools in general, the axiologist should have a particularly aesthetic view of the different types of values, not just the moral or ethical dimension.