İslam dünyasındaki radikal örgütler üzerine bir değerlendirme; IŞİD örneği

Abstract

21. Yüzyılda dünya gündemini meşgul eden en önemli hâdiselerden birisi terör örgütleri ile bu örgütler tarafından gerçekleştirilen tedhiş ve terör faaliyetleridir. Terör örgütlerini öne çıkaran çeşitli sebepler bulunmaktadır. Kitle imha silâhlarının yayılması, nükleer silâhların ortaya koyduğu tehdit ve soğuk savaş sonrası dönemde cephe savaşlarının ağır ve yıkıcı etkileri gibi sebeplerle devletler rakiplerine doğrudan askeri müdahale yapmak yerine terör örgütlerini kullanarak bir nevi vekâlet savaşlarını tercih etmektedirler. İslâm coğrafyasında emperyal politikalar güden küresel güçler de terör örgütleri üzerinden amaçlarını gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. İşte el-Kaide ve IŞİD bu tür yapıların önde gelenleri olarak incelenmesi gereken önemli örneklerdir. Sünni İslâm anlayışına temel teşkil eden Ehl-i Sünnet geleneğinin temsilcisi olan Osmanlı Devleti’nin dağılması ve onun yerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin de hilâfeti fiilen ortadan kaldırmasıyla Sünni-İslâm’ın temsil edilme açısından zayıfladığı söylenebilir. Keza dünyada hâkimiyet kuran ve dünya siyasetine yön veren güç odaklarının eş zamanlı olarak radikal örgütler üzerinden İslâm dünyasını zaafa uğratmaya çalıştıkları, Hâricî akımlara destek vererek bu uçlar üzerinden bir kutuplaştırmaya gittikleri ve İslâm’ı tedhişle, terörle, şiddetle aynileştirmeye çalıştıkları da söylenebilir. Son olarak içerdeki ihtilâflar ile dışardaki küresel güç odaklarının uyguladığı politikalar sonucu İslâm Dünyası Batı’nın sömürü ve vesayetinden kurtulamamakta, hârice karşı kullanılması gereken güç ve enerjilerini dâhilde birbirine karşı kullanarak tüketmekte, milliyetçilik akımlarıyla parçalanan İslâm birliği şimdi de mezhep çatışmaları ile atomize edilmeye çalışılmaktadır. Bu tezde; İslâm’ı hâriçte terörle aynileştirerek itibarsızlaştırma gayretleri ile dâhilde mezhep savaşlarına malzeme yapma düşüncesinin bir aracı olarak kullanılan radikal örgütler ve özellikle IŞİD üzerinde durulacak, fikrî ve itikadî kökleri analiz edilerek, küresel güçlerin politikalarındaki yeri değerlendirilmeye çalışılacaktır.

One of the most important events that have kept the world agenda in the 21st century is the activities of terrorist organizations. There are various reasons leading to terrorist organizations. Some of these reasons are the spread of weapons of mass destruction, the threat posed by nuclear weapons and the use of terrorist organizations instead of direct military intervention of the states. Global forces are trying to realize their aims through terrorist organizations. AlQaeda and ISIL are important examples that should be examined as leading examples of such structures. It can be said that the elimination of Sunni-Islamic Kaliphate by the Republic of Turkey, is a successor of Ottoman Empire, weaken the Islamic understanding and representation. Likewise, it can be said that the forces that have established dominance in the world, are leading the world politics simultaneously try to infuriate the Islamic world through radical organizations, they are going to polarize these extremes by supporting the Kharijite movements and trying to unify Islam with terror, terrorism and violence. Finally, the internal conflicts and the policies applied by the external powers of the outside world are consuming the power and the energy of Islamic World via exploitation and tutelage. Also, Islamic Union which is broken up by nationalist movements is now trying to be atomized with sectarian conflicts. In this thesis; Radical organizations that will be used as an instrument of thinking about sectarian wars and Islamic ideologies will be analyzed and their place in the politics of global powers will be tried to be analyzed by analyzing their intellectual and ideational roots.