Anne babaların ve okul öncesi grubu çocuklarının çevre bilincine sahip olma durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Çevre bilinci, içinde doğduğumuz dünyayı bulduğumuz gibi bırakmak için kazanmak zorunda olduğumuz bir davranıştır. Tükettiğinden fazla üretmeyi amaçlayan ekonomik sistemler çevre korumaya önem vermemektedir. Hızla değişen globalleşen bir dünyayı yeterince koruyamazsak gidilecek başka bir dünya henüz bulunamamıştır. Tüm canlıların yaşamlarını sürdürebilmelerinde elverişli çevre şartları çok önemlidir. Ancak insanoğlu, içinde bulunduğu ve parçası olduğu çevrenin doğal kaynaklarını bilinçsizce kullanmaktadır. Küresel boyutta ortaya çıkan çevre sorunları gezegenimizin geleceğini tehdit etmektedir. İnsanların çevre sorunları konusunda bilinçlendirilmeleri gerekmektedir. İnsanların çevre konusunda bilinçlendirilmesine mümkün olduğunca erken başlanmalıdır. Ancak çocuğunu çevre konusunda bilinçlendirecek anne ve babanın da çevre konusunda yeterince bilinçlenmiş, çevre korumacı tutumu kazanmış olması önemlidir. Çevreyi koruyan anne babalar çocuklarına bu davranışı uygulayarak öğretecektir. Bu tezin amacı okul öncesi eğitimi alan okul öncesi öğrencileri ve onların anne ve babalarının çevre bilincine sahip olma durumlarını değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda tezde “anne babaların çevre bilincine sahip olma durumlarına ilişkin görüşleri nelerdir?”, “anne babaların çocuklarının çevre bilincine sahip olma durumlarına ilişkin görüşleri nelerdir?” ve “anne babaların yaş, cinsiyet, gelir, eğitim düzeyi, çocuk sayısı, kendilerinin ve çocuklarının çevre bilinci kazanma durumlarını ne düzeyde etkilemektedir?” sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma nicel araştırma modellerinden tarama modeline uygun olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Bartın İlinde bağımsız anaokullarında eğitim gören çocuklar ile anne ve babaları oluşturmaktadır. Örneklem grubunu Bartın Mustafa Aydede Anaokulunda (BMAA) eğitim gören öğrencilerin velileri oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu ile toplanmıştır. Anket formu üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde anne ve babaların demografik bilgilerini öğrenmeye yönelik 7 soru yer almaktadır. İkinci bölümde 28 maddeden oluşan “Okul Öncesi Öğrencilerinin Çevre Bilinci Anketi (OÖÖÇBA)” yer almaktadır. Üçüncü bölümde OÖÖÇBA’dan uyarlanarak hazırlanan “Velilerin Çevre Bilinci Ölçeği (VÇBÖ)” yer almaktadır. Anketler literatür taraması ve 2 okul öncesi öğretmeni, fen bilgisi, ölçme ve değerlendirme ile yaşam boyu öğrenme alanında uzman akademisyenlerin görüşü alınarak geliştirilmiştir. Okul öncesi öğrencilerinin çevre bilincine ilişkin durumları anne-babaların görüşlerine göre değerlendirilmiştir. Bu nedenle anne-babalardan önce kendilerini daha sonra çocuklarını değerlendirmeleri istenerek anket formu yüz yüze görüşme yöntemiyle BMAA’nda çocuğu eğitim gören 90 veliye doldurtulmuştur. Anketlerle elde edilen veriler SPSS 20.0 istatistik paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Ölçeklerin güvenilirliği Cronbach Alfa (α) istatistiği ile ölçülmüş ve OÖÖÇBA’nın Cronbach Alfa (α) istatistiği 0,942, VÇBÖ’nün Cronbach Alfa (α) istatistiği 0,866 olarak tespit edilmiştir. Bu durumda ölçeklerin güvenilirlikleri yüksektir. Demografik bilgiler yüzde ve frekans yöntemi ile hipotez testleri İndependent T-testi ve One-Way Anova testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan velilerin ve okul öncesi öğrencilerinin çevre bilinç düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Anne babalar yaşam boyu öğrenme içerisinde çevre eğitimine önem vermektedirler. Anne babaların ve çocuklarının demografik değişkenler ile çevre bilinçleri düzeyleri arasında istatistiki olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmemiştir. Çevre eğitiminin her yaş ve her eğitim kademesine göre çeşitlendirilmesi toplumsal çevre bilincinin arttırılması açısından gereklidir. Özellikle okul öncesi dönemde kazandırılan çevre bilinci ileriki yıllarda da çevreye karşı olumlu tutum geliştirmek açısından önemlidir.

The environmental consciousness is a behaviour that we have to gain in order to leave the world which we are born in as we have met it. Today, which the number of people living on the earth increases, while all kinds of consumption materials are being produced except for the necessities of nutrition and sheltering of such people, they have been harming the environment. Economic systems, which aim to produce more than they consume, do not take point of protecting the environment. If we can not protect a rapidly changing global world adequately, another world to be visited has not been found yet. The favorable environmental conditions are very important for all living beings’ survival. However, mankind living in and being a part of the environment, have been using it’s natural resources unconsciously. Environmental issues that arise at the global level have been threatening the future of our planet. At this point, people need to be aware of environmental problems. That making people be aware of the environment should be started as soon as possible. However, it is important that the parents, who will also make the children aware of the environment, should have become conscious of the environment and should have gained the environment protectionist attitude. Parents who protect the environment will teach their children by applying this behavior. The purpose of this thesis is to evaluate the preschoolers who have pre-school education and the environmental conciousness states of their parents. In accordance with this purpose, such questions as "What are the views of the parents about their environmental consiousness?", "What are the views of parents regarding their children’s environmental consiousness states" and "What extent are children and parents themselves affected by parents' age, gender, income, educational level, number of children considering their environmental consciousness states? " were searched for an answer in this thesis. The research was conducted in accordance with the screening model out of the quantitative research models. The population of the research is composed of children who have been educated in independent kindergartens in Bartın Province and their parents. The sample group consists of the parents whose children are studying at Bartın Mustafa Aydede Kindergarten. The data were collected by the questionnaire developed by the researcher. The questionnaire consists of three parts. In the first part, there are 7 questions to learn the demographic information of the parents. In the second part, the "Environmental Consciousness Questionnaire for Preschoolers" , consisting of 28 items, is included. In the third part, "Parents’ Environmental Consciousness Scale " which was adapted from is included. The questionnaires were developed by reviewing the literature, taking the opinions of academic experts in fields of science, measurement and evaluation and life long learning and 2 pre-school teachers. Environmental consciousness states of preschoolers were assessed according to their parents' views. For this reason, parents were asked to evaluate themselves first and then their children, afterwards the questionnaires were filled out by 90 parents whose children have been studying at through face-to-face interview method. Data obtained by the questionnaires were analyzed by SPSS statistical package program. The reliability of the scales was measured by the Cronbach Alpha (α) statistic and the Cronbach's alpha (α) statistic was ascertained as 0.94 and the Cronbach's alpha (α) statistic was ascertained as 0.866. In this case, the reliability of the scales is high. Demographic information was analyzed by percentage and frequency method and hypothesis tests were analysed through the Independent T-test and One-Way Anova test. As a result of the research, it was identified that environmental consciousness levels of the parents and preschoolers participating in the survey were high. Parents attach importance to environmental education in life long learning. Statistically significant differences between demographic variables and environmental consciousness levels of parents and their children were not found. Diversification of environmental education according to each age and education level is necessary in terms of increasing the social environment consciousness. Environmental consciousness, which is gained especially in the pre-school period, is also important in the sense of improving positive attitude towards the environment in the future.