Yaya hareketleri ve mekan ilişkilerinin irdelenmesi: Samsun Kurtuluş Yolu ve yakın çevresi örneği

Abstract

Kentsel mekânlar toplumsal ve kamusal kullanımlar ile insanları bir araya getirerek birbirleri ile iletişim ve etkileşim halinde olmalarına olanak sağlamaktadır. Kentsel mekânda yaya hareketleri, sosyalleşebilme potansiyeline katkıları ile tasarımda yönlendirici role sahiptir. Yaya ve yaya mekânları ise, yaya hareketliliğine etkileri, yaya mekân ilişkileri ve çevresel değerlerin etkileşmesi açısından önem taşımaktadır. Yayaların mekânlarda yarattığı hareketlilik, yaya aksların belirginleşmesi, mekânsal özelliklerin tanımlanmasına katkı sağlamaktadır. Tez çalışmasında araştırma alanı olarak tarihi öneme sahip Samsun Kurtuluş Yolu ve yakın çevresi seçilmiştir. Kentsel kamusal mekân özelliği taşıyan Samsun Kurtuluş Yolu ve yakın çevresi öncelikle yaya hareketleri, mekân ilişkisi ve kentsel kamusal mekânları temel alan kavramsal yapılar açısından ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, araştırma alanındaki yaya hareketleri ve mekân ilişkilerini tanımlamak, bu kapsam da kentsel mekânda yaşanan hareketlilik içerisinde yayanın önemini vurgulamaktır. Ayrıca, yaya hareketlerinin mekânla ilişkisinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için yaya hareketlerini yönlendiren etmenler ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda tez çalışmasında Samsun Kurtuluş Yolu ve yakın çevresine ilişkin yerinde gözlemler ve incelemeler yapılarak mekânsal analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında 400 kişiye anket çalışması uygulanmıştır. Anket çalışması ile kullanıcıların mekân için algısı, memnuniyeti, beklenti ve istekleri belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 (Statistical Package for the Social Science) programı ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak Samsun Kurtuluş Yolu ve yakın çevresi kentsel peyzaj tasarım acısından değerlendirilerek, kentsel kamusal mekânlarda yaya hareketlerinin yaşam kalitesine olan katkısı ortaya konulmuştur.

Urban spaces bring people together with social and public uses, enabling them to communicate and interact with one another. Pedestrian movements in urban space have a guiding role in design with their contribution to socialization potential. Pedestrian and pedestrian spaces, on the other hand, are important in terms of the effects on pedestrian mobility, pedestrian space relations and interaction of environmental values. Thus, the mobility created by the pedestrians to be emphasized, the pedestrian axes become clearer, contribute to the definition of spatial features. In this thesis, Samsun Kurtuluş Road, which has a historical importance, and its close environs have been chosen. Samsun Kurtuluş Road, which has the characteristics of urban public space, and its close environment, firstly the conceptual structures based on pedestrian movements, space relation and urban public spaces are discussed. The aim of the study is to define pedestrian movements and space relations in the research area and to emphasize the importance of pedestrian movements in urban space. In addition, the factors that guide pedestrian movements are examined in order to ensure that pedestrian movements take place in a healthy way.In this context, spatial analyzes were carried out by observing and observing on-site observations of Samsun Kurtuluş Road and its immediate surroundings. The survey aimed to determine the perception, satisfaction, expectations and requests of the users for the space. 400 people were surveyed. The data were analyzed with SPSS 22 (Statistical Package for the Social Science) program. As a result, the contribution of pedestrian movements in urban public spaces to the quality of life has been demonstraded by evaluating Samsun Kurtuluş Road and its immediate surroundings in terms of urban landscape desing.