Bartın iline ait tıbbi öneme sahip bazı bitki türlerinden yeşil sentez yöntemi ile elde edilen nanomalzemelerin biyolojik aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Bitkiler geçmişten günümüze kadar birçok hastalığın tedavisinde kullanılmıştır. İçeriklerinde bulundurdukları fenolik bileşikler sayesinde hastalık etmenlerinin hafifletilmesi ya da tamamen yok edilmesi adına birçok çalışma yapılmıştır. Çağımızın yeni teknolojisi ise bitkisel maddelerin kullanılması tekniğiyle metal tuzlarının nanoboyuta indirgenmesini sağlayan Yeşil Sentez Nanoparçacık Üretim Tekniği'dir. Yapılan tez çalışması kapsamında; Bartın ilinde bulunan Cennet Hurması (Diopyros kaki L.f.), Kızılcık (Cornus mas L.), Gilaburu (Viburnum opulus L.) ve Üvez (Sorbus domestica L.) bitkilerinin meyvelerinden elde edilen özütler ve yeşil sentez gümüş nanoparçacıkların (AgNP) antimikrobiyal, antibiyofilm, antioksidan ve antikanser biyolojik aktiviteleri incelenmiştir. AgNP'lerin, Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM), UV-Görünür Bölge Spektroskopisi (UV-Vis), Fourier Dönüşüm Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR) ve X-Işını Kırınımı (XRD) teknikleri kullanılarak karakterizasyonu sağlanmştır. Özütlerin ve yeşil sentez AgNP'lerin antimikrobiyal etkinlikleri 6 gram pozitif ve 9 gram negatif bakteri suşu olmak üzere toplam 15 farklı bakteri suşu üzerinde disk difüzyon yöntemi, minimum inhibitör konsantrasyonu (MİK) ve minimum bakteriyosidal konsantrasyonu (MBK) yöntemleri ile belirlenmiştir. Bitki özütlerinin ve yeşil sentez AgNP'lerin antibiyofilm aktivitelerinin değerlendirmesinde kristal viyole bağlanma yöntemi kullanılmıştır. Biyofilm oluşumu engelleme aktivitelerinin değerlendirilmesinde Salmonella kentucky, Enterococcus faecalis ATCC 29212, Bacillus subtilis DSMZ 1971 ve Escherichia coli CFAI ATCC 25922 bakteri suşları kullanılmıştır. Bu yöntemler üç paralel şekilde çalışılmıştır. Çalışma sonunda elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 23.0 (SPSS Inc; Chicago, IL, ABD) programı kullanılarak yapılmıştır. Bitki özütlerinin ve yeşil sentez AgNP'lerin antioksidan aktivitelerini incelemek için DPPH (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) radikali giderme metodu kullanılmıştır. Antikanser aktivite çalışmalarında ise MCF-7 (İnsan Meme Kanseri Hattı) ve HUVEC (insan göbek kordonu veni endotel hücreleri) kullanılmıştır. Hücrelerin sayısı, canlılığı tespitinde MTT yöntemi kullanılarak spektrofotometrik olarak ölçülmüş ve IC50 değerleri hesaplanmıştır. Çalışma sonunda elde edilen veriler GraphPad Prism (Ver. 6.01) programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, antimikrobiyal çalışmalarda disk difüzyon yönteminde bitki özütleri ve yeşil sentez AgNP'lerin düşük zon çapı verdiği görülmüştür. MİK ve MBK çalışmalarında en iyi sonucu yeşil sentez AgNP'ler vermiştir. Antibiyofilm aktivite çalışmasında, bitki özütlerinde en yüksek aktiviteyi Gilaburu özütü Salmonella kentucky suşu üzerinde göstermiştir. Yeşil sentez AgNP' lerde ise en yüksek aktiviteyi Gilaburu AgNP Bacillus subtilis DSMZ 1971 bakteri suşunda göstermiştir. Antioksidan çalışmasında bitki özütleri ve yeşil sentez AgNP'lerin farklı konsantrasyonlarının sonuçları standart madde (askorbik asit) ile kıyaslandığında aktivitelerinin düşük olduğu gözlemlenmiştir. Sitotoksik aktivite çalışmalarında MCF-7 ve HUVEC hücre hattı üzerinde farklı konsantrasyonlarda bitki özütleri ve yeşil sentez AgNP'ler incelendiğinde; bitki özütlerinin HUVEC hücre hattı üzerinde etkinliği %4-22 arasında gözlenirken, AgNP'lerde bu oran %5-77 olarak bulunmuştur. MCF-7'de ise bitki özütlerinin ve yeşil sentez AgNP'lerin %85'in üzerinde sitotoksik etki gösterdikleri belirlenmiştir.

Plants have been used in the treatment of many diseases from past to present. By the virtue of the phenolic compounds they contain, many studies have been carried out to alleviate or completely eliminate disease factors. The new technology in the age is the Green Synthesis Nanoparticle Production Technique, which enables the reduction of metal salts to nanosize with the technique of using plant materials. Within the scope of the thesis study; Extracts obtained from the fruits of Persimmon (Diopyros kaki Lf), Cranberry (Cornus mas L.), Gilaburu (Viburnum opulus L.) and Rowan (Sorbus domestica L.) plants and green synthesis silver nanoparticles (AgNP) in the province of Bartın. , antioxidant and anticancer biological activities were investigated. The characterization of AgNPs has been achieved by using Scanning Electron Microscopy (SEM), UV-Visible Spectroscopy (UV-Vis), Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) and X-Ray Diffraction (XRD) techniques. The antimicrobial activities of the extracts and green synthesis AgNPs were determined by using disk diffusion method, minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum bacteriocidal concentration (MBC) methods on a total of 15 different bacterial strains, including 6 gram positive and 9 gram negative bacterial strains. Crystal violet binding method was used to evaluate the antibiofilm activities of plant extracts and green synthesis AgNPs. Salmonella kentucky, Enterococcus faecalis ATCC 29212, Bacillus subtilis DSMZ 1971 and Escherichia coli CFAI ATCC 25922 bacterial strains were used to evaluate their biofilm formation inhibition activities. These methods were studied in three parallel ways. The data obtained at the end of the study were made using the IBM SPSS Statistics 23.0 (SPSS Inc; Chicago, IL, USA) program. The DPPH (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) radical removal method was used to examine the antioxidant activities of plant extracts and green synthesis AgNPs. In anticancer activity studies, MCF-7 (Human Breast Cancer Line) and HUVEC (human umbilical cord vein endothelial cells) were used. The number of cells was measured spectrophotometrically using the MTT method to determine the viability and IC50 values were calculated. The data obtained at the end of the study were evaluated using the GraphPad Prism (Ver. 6.01) program. As a result, it has been observed in antimicrobial studies that plant extracts and green synthesis AgNPs give low zone diameters in disk diffusion method. Green synthesis AgNPs gave the best results in MIC and MBC study. In the antibiofilm activity study, Gilaburu extract showed the highest activity in plant extracts on Salmonella kentucky strain. Green synthesis showed the highest activity in AgNP in Gilaburu AgNP Bacillus subtilis DSMZ 1971 bacterial strain. In the antioxidant study, when the results of different concentrations of plant extracts and green synthesis AgNPs were compared with the standard substance (ascorbic acid), it was observed that their activities were low. When different concentrations of plant extracts and green synthesis AgNPs were examined on MCF-7 and HUVEC cell lines in cytotoxic activity studies; While the efficiency of plant extracts on the HUVEC cell line was observed to be between 4-22%, this ratio was found to be 5-77% in AgNPs. In MCF-7, it was determined that plant extracts and green synthesis AgNPs had a cytotoxic effect over 85%.