4-6 yaş okulöncesi dönemde çocuğu bulunan babaların yaşam boyu öğrenme motivasyonunun babalık rolü algısına etkisi ve babaların eğitime katılma durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma 4-6 yaş okulöncesi dönemde çocuğu bulunan babaların yaşam boyu öğrenme motivasyonunun babalık rolü algıları açısından incelemek ve babaların çocukların eğitimine katkısını, sorun ve çözüm önerilerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem desenlerinden eşzamanlı üçgenleme deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri Kuzucu (1999) tarafından geliştirilmiş olan Babalık Rolü Algı Ölçeği (BRAÖ) ve Koç (2017) tarafından geliştirilmiş olan Çalışanların Yaşam Boyu Öğrenme Ölçeğinin Türkçe uyarlaması (ÇTBÖÖ-TF) ölçeği ile elde edilirken, nitel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen Okulöncesi Dönem Çocukların Babalarının Yaşam Boyu Öğrenme ve Çocuklarının Eğitimine Katılma Durumlarını Belirleme Formu ile elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında Karadeniz de bir il merkezinde çocuğu 4-6 yaş anaokuluna devam eden 471 baba oluşturmuştur. Ölçekler uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 393 babaya uygulanırken, görüşme formu ise amaçlı rastgele örnekleme yolu ile belirlenen 15 babaya uygulanmıştır. Araştırmanın bulguları SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir. Nicel verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler (aritmetik ortalama, standart sapma), nonparametrik testlerden Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H testi, Post-Hoc testi, Spearman Rank Korelasyon testi kullanılmıştır. Görüşme formundan elde edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Ayrıca güvenirliği artırmak amacıyla çalışmada doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda babaların yaşam boyu öğrenme motivasyonunun ve babalık rolü algı düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Babaların YBÖ motivasyonu ile yaş, meslek, eşlerin çalışma durumu, çocukların sayısı ve cinsiyeti arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken, babaların YBÖ motivasyonu ile eğitim düzeyi ve gelir düzeyi arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Babaların babalık rolü algı düzeyleri ile yaş değişkeni arasında anlamlı farklılık bulunmazken, babaların babalık rolü algı düzeyi ile eğitim düzeyi, meslek, eşlerin çalışma durumu, çocukların sayısı ve cinsiyeti, gelir düzeyi arasında anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. YBÖ motivasyonu ile babalık algı düzeyi arasında pozitif anlamlı bir ilişki olduğu anlaşılmıştır. Nitel çalışma ile elde edilen sonuçlara göre babaların çocuklarının eğitimine katılım yollarının; okul ihtiyaçlarıyla ilgilenme, okula gidiş-gelişi sağlama, ödevlerine yardımcı olma, okul ve öğretmenle görüşme, okul toplantılarına katılma, eğitici oyunlar oynama, aile katılım çalışmalarına katılma, oyun, hikâye ya da deneyler araştırma şeklinde olduğu görülmüştür. Babaların çocukların yetiştirilmesinde ve eğitiminde zorlandıkları konular ise; çocuğun olumsuz huy ve davranışlarıyla baş edememe, zor çalışma şatları ve yeterli zaman bulamama, beslenme konusunda yaşanan zorluklar, babaların kendi tutum ve davranışlarından kaynaklanan sorunlar, çocuğa beceri kazandırma konusunda yaşanan zorluklar, çocuğun ilgi alanlarını keşfedememe, çocuğu eğitime hazırlama konusunda yaşanan sorunlar, babaların bilgi ve becerilerinde eksiklik, maddi kaynaklı zorluklar olarak tespit edilmiştir. Yaşanan bu zorlukların giderilmesi adına babaların yakın çevreden öneri ve yardım aldığı, sorunla alakalı araştırma yaptığı, kişisel yöntemler geliştirdiği ortaya çıkan sonuçlar arasındadır. Araştırmaya katılan babaların, çocuklarıyla vakit geçiren, çocuklarının eğitimine katılan, babalık rolü algısı ve YBÖ motivasyonu yüksek babalar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The purposes of the study are to examine the lifelong learning Motivation (LLM) of fathers who have children in the pre-school period of 4-6 years in terms of their fatherhood role perceptions and to evaluate the contribution of fathers to the education of children, the related problems and solutions. In the research, concurrent triangulation design, one of the mixed method designs in which quantitative and qualitative methods were used together, was performed. While the quantitative data of the study were obtained from the Fatherhood Role Perception Scale developed by Kuzucu (1999) and the Turkish adaptation scale of the Employee Lifelong Learning Scale developed by Koç (2017), the qualitative data were provided from the form to determine Lifelong Learning of Preschool Children's Fathers and the status of Participation in the Education of their Children developed by the researcher. The universe of the research consisted of 471 fathers whose children were in the pre-school period of 4-6 years in a city center in the Black Sea region in the 2020-2021 academic years. While the scales were applied to 393 fathers determined by convenient sampling method, the interview form was applied to 15 fathers determined by purposeful random sampling.respectively. The data of the research were analyzed with the SPSS 25. In the analysis of quantitative data, descriptive statistics (arithmetic mean, standard deviation) and nonparametric statistical methods including Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis H test, Dunn's post-hoc test with Bonferroni correction and Spearman Rank Correlation test were used. The qualitative data obtained from the interview form were analyzed by descriptive analysis method. In addition, direct quotations in the study were included in order to increase reliability. As a result of the research, it was figured out that the levels of the LLM of fathers and their fatherhood role perception were high. LLM levels of fathers showed no significant difference in terms of age, job, employment status of spouses, the number of children and gender but had significant differences in terms of education level and income. Besides, fatherhood role perception level of fathers had significant differences in terms of education level, job, employment status of spouses, the number of children, gender and income apart from age. There was a positive and significant relationship between the levels of the LLM and fatherhood role perception. According to the results from the qualitative part of the study, the manners of fathers to participate in their children's education encompassed taking care of their school needs, providing their transportation to and from school, helping with homework, talking over with school and teacher, attending school meetings, playing educational games, participating in family participation activities, exploring games, stories or experiments. The issues that fathers have difficulty in raising and educating their children were inability to cope with the child's negative habits and behaviors, difficult working conditions and not finding enough time, nutrition and problems regarding fathers' own attitudes and behaviors. Difficulties in acquiring skills for the child were inability to discover the child's interests; problems in preparing the child for education, lack in the knowledge and skills of fathers and financial problems. It was found out that fathers received advice and help from their close environment, explored the problem and developed personal methods in order to overcome these experienced difficulties. It was concluded that the fathers involved in this research spent time with their children, participated in their children's education and had high fatherhood role perception and LLM.