Etkileşimli kitap okumanın 48-72 aylık çocukların erken okuryazarlık becerileri ve yürütücü işlevleri üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmada etkileşimli kitap okumanın 48-72 aylık çocukların erken okuryazarlık becerileri ve yürütücü işlevleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Deney grubunda yer alan öğrencilere (n= 22) 10 hafta boyunca etkileşimli kitap okuma programı uygulanmış, kontrol grubuna (n=23) ise aynı sürede dijital araçlar aracılığıyla okuma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 21'i kız ve 24'ü erkek olmak üzere toplam 45 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak erken okuryazarlık becerisini ölçmek için Erken Okuryazarlık Becerisi Değerlendirme Aracı (EOBDA) ve yürütücü işlev becerisini ölçmek için ise Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlev Envanteri (ÇDYİE) kullanılmıştır. Her iki ölçme aracı deneysel işlem öncesi ve sonrasında ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Bu araştırmanın bağımsız değişkeni kitap okuma yöntemi (etkileşimli okuma ve dijital araçlarla yapılan okuma) bağımlı değişkenleri ise yürütücü işlev ve erken okuryazarlık becerileri olarak belirtilmiştir. Araştırmanın veri analizinde SPSS IBM 25.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırma soruları ve normallik varsayımlarına uygun olarak MANOVA ve ANCOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre etkileşimli okuma uygulaması yapılan deney grubu öğrencileri erken okuryazarlık alt becerilerinden biri olan ses bilgisel farkındalık alt boyutunda dijital araçlarla okuma yapılan kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek puan almışlardır. Erken okuryazarlık becerilerinin diğer alt testlerinde (yazı farkındalığı, öyküyü anlama ve görselleri eşleştirme) her ne kadar deney grubu öğrencilerinin ortalama puanları kontrol grubuna göre yüksek olsa da istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Bununla birlikte yürütücü işlevler açısından dijital araçlarla okuma yapılan kontrol grubu öğrencileri hem çalışan bellek hem de ketleyici kontrol becerilerinde etkileşimli kitap okuma uygulaması yapılan Deney grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek performans sergilemişlerdir. Genel olarak bakıldığında 48-72 aylık çocuklar için etkileşimli kitap okumanın erken okuryazarlık becerilerini geliştirmede, dijital araçlarla yapılan okuma yönteminin ise yürütücü işlev becerilerini geliştirmede daha etkili olduğu ifade edilebilir. Araştırmadan ulaşılan bulgular temelinde öğretmenlerin ve uygulayıcıların 48-72 ay çocukların erken okuryazarlık ve yürütücü işlevlerini geliştirmede her iki yöntemi de birlikte kullanmaları tavsiye edilebilir.

In this study, the effect of reading interactive books on the early literacy skills and executive functions of 48-72 month old children was examined. An interactive book reading program was applied to the students in the experimental group (n = 22) for 10 weeks, while the control group (n = 23) read through digital tools for the same period. The study group of the research consists of a total of 45 students, 21 girls and 24 boys. As a data collection tool in the study, the Early Literacy Skills Assessment Tool (EOBDA) was used to measure early literacy skills and the Childhood Executive Function Inventory (ÇDYİE) was used to measure executive function skills. Both measurement tools were used as pre-test and post-test before and after the experimental procedure. The independent variable of this research is the book reading method (interactive reading and reading with digital tools) while the dependent variables are indicated as executive function and early literacy skills. SPSS IBM 25.0 package program was used in the data analysis of the research. MANOVA and ANCOVA analyzes were performed in accordance with the research questions and normality assumptions. According to the findings of the research, the students in the experimental group, in which interactive reading was applied, received statistically significantly higher scores in the phonological awareness sub-dimension, which is one of the early literacy sub-skills, compared to the control group in which reading was performed with digital tools. Although the average scores of the experimental group students were higher than the control group in other subtests of early literacy skills (print awareness, story comprehension, and visual matching), no statistically significant difference was found. However, in terms of executive functions, the control group students who read with digital tools showed statistically significantly higher performance in both working memory and inhibitory control skills than the experimental group who read interactive books. In general, it can be stated that reading interactive books is more effective in developing early literacy skills for children aged 48-72 months, while reading with digital tools is more effective in developing executive function skills. Based on the findings of the research, it can be recommended that teachers and practitioners use both methods together to develop early literacy and executive functions of children aged 48-72 months.