Arttırılmış gerçeklik temelli hikaye kitaplarının 4.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileri, okuma kaygıları ve zihinsel imaj netliği üzerindeki etkisi

Abstract

Arttırılmış gerçeklik, fiziksel dünyayı dijital ortamla birleştirerek ve daha bütünsel bir görüntü ortamı oluşturma yoluyla zengin içerikler sunan bir teknolojidir. Kullanıcılar genellikle akıllı telefon, tablet, gözlük veya başka teknolojik bir cihaz aracılığı ile gerçek dünyayı gözlemlerken, bu cihazlar sayesinde ek bilgiler veya görsel yapılandırmalar elde ederler. Örneğin, bir akıllı telefon uygulaması aracılığıyla kitap okuyan çocuklar için daha zengin içerikli bilgiler ve daha eğlenceli öğrenme ortamları sağlanabilir. Arttırılmış gerçeklik uygulamaları tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de eğitim alanında kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Görsel sanatlar, matematik, fen bilimleri gibi birçok derste öğrenciler kitaplarda veya çalışma kağıtlarında gördükleri terimleri, resimleri ve kavramları internete bağlı bir araçla üç boyutlu olarak görebilme imkânına sahip olmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı arttırılmış gerçeklik temelli hikaye kitaplarının 4.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileri, okuma kaygıları ve zihinsel imaj netliği üzerindeki etkisini incelemektir. Nicel araştırma yöntemlerinden ön test-sontest eşleştirilmiş kontrol gruplu yarı deneysel desen ile gerçekleştirilen bu araştırmada, çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Mardin Artuklu ’ya bağlı farklı köy okullarında öğrenim görmekte olan 40 4.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada 20 deney grubu, 20 kontrol grubu öğrencisi seçkisiz olmayan yöntemlerden uygun örnekleme yöntemi ile atanmıştır. Veri toplama sürecinde Çeliktürk ve Yamaç (2015) tarafından geliştirilen “Okuma Kaygısı Ölçeği” kullanılmıştır. Okuduğunu anlama becerilerini ölçmek için Karasu vd., (2011) tarafından geliştirilen Formel Olmayan Okuma Envanteri uygulanmıştır. Son olarak Zihinsel imaj netliğini ölçmek için Dawn E. Sheveland (1992) tarafından geliştirilen ve Kocaarslan (2017) tarafından Türkçe ’ye uyarlanan “3-6. Sınıf Öğrencileri İçin Sheveland Zihinsel İmaj Netliği Ölçeği” kullanılmıştır. Veri analizinde SPSS 25 IBM kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sorularını yanıtlamak amacıyla betimsel istatistikler, MANOVA ve ANCOVA istatistikleri kullanılmıştır. Bulgular arttırılmış gerçeklik temelli hikaye kitaplarını kullanan deney grubu öğrencilerinin basılı hikaye metinlerini kullanan kontrol grubu öğrencilerine göre okuduğunu anlama becerileri ve zihinsel imaj netliğinde anlamlı olarak daha yüksek, okuma kaygısında ise anlamlı olarak daha düşük bir performans göstermiştir. Bu sonuçlar, arttırılmış gerçeklik teknolojisinin okuma sürecinde etkili bir araç olarak kullanılabileceğini göstermektedir.

Augmented reality (AR) is a technology that blends the physical world with digital content to create a more immersive visual environment, providing rich content. Users often utilize devices such as smartphones, tablets, glasses, or other gadgets to overlay additional information or visual enhancements as they observe the real world. For instance, through a smartphone application, children reading books can access richer informational content and more engaging learning environments. Augmented reality applications are becoming increasingly popular in education worldwide, including in Turkey. In various subjects such as visual arts, mathematics, and sciences, students are provided with the opportunity to see terms, pictures, and concepts they encounter in textbooks or worksheets in three dimensions through an internet-connected device. The main objective of this study is to examine the effect of augmented reality-based storybooks on 4th-grade students' reading comprehension skills, reading anxiety, and vividness of visual imagery. This research was conducted using a quasi-experimental design with pretest-posttest matched control groups. The study group consisted of 40 fourth-grade students enrolled in different village schools affiliated with Mardin Artuklu during the 2023-2024 academic year. Twenty students were assigned to the experimental group, and twenty to the control group through random assignment. The "Reading Anxiety Scale" developed by Çeliktürk and Yamaç (2015) was used for data collection. This scale consists of 29 items on a five-point Likert scale. Then, to measure students' reading comprehension skills, the Non-Formulaic Reading Inventory developed by Karasu et al. (2011) was applied. Finally, the "Sheveland Vividness Of Visual Imagery Scale for Grades 3-6 Students," developed by Dawn E. Sheveland (1992) and adapted into Turkish by Mustafa Kocaarslan (2017), was used to measure vividness of visual imagery. In the data analysis stage, SPSS 22.0 software package was used, and descriptive statistics, one-way analysis of variance, and paired samples t-test were employed for analysis. The findings indicate that augmented reality-based texts enhance students' reading comprehension skills, increase their understanding of informative and narrative texts, reduce reading anxiety, and improve vividness of visual imagery These results demonstrate that augmented reality technology can be an effective tool in education.