Endüstriyel ölçekli ısıl işlem ve borlu bileşiklerle emprenyenin odunun bazı fiziksel, mekanik ve biyolojik özelliklerine etkisi

Abstract

Tez kapsamında, Türkiye’de doğal olarak yetişen ve orman ürünleri sanayinde yoğun olarak kullanılan doğu ladini, karaçam, doğu kayını ve kavak odunları, endüstriyel ölçekli boyutlarda ısıl işleme tabi tutulmuş ve işlem sonrasında odun özellikleri üzerinde meydana gelen değişiklikler bazı fiziksel, mekanik ve biyolojik test yöntemleri ile belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca bazı örnekler üzerinde ısıl işlem ve emprenye işleminin kombine etkisinin de performans üzerine etkileri araştırılmıştır. Fiziksel özelliklerden; özgül ağırlık, su alma oranı, teğetsel genişleme, genişlemeyi önleyici etkinlik, mekanik özelliklerden; eğilme direnci, liflere paralel basınç direnci, vida tutma direnci testleri yapılmıştır. Ayrıca mantar çürüklük testi, korozyon oranı, pH ölçümü ve bor analizi testleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak; emprenye işleminin fiziksel özellikler üzerindeki etkisi olumsuz, sadece ısıl işlem uygulamasının fiziksel özellikler üzerindeki etkisi ise memnun edici bulunmuştur. Emprenye işlemi uygulanan iğne yapraklı ağaç türlerinin ısıl işlemi sonrası pH değerleri azalırken yapraklı ağaç türlerinin pH değerlerinde artış gözlenmiştir. Artan ısıl işlem sıcaklığına paralel olarak vida tutma, eğilme ve liflere paralel basınç dirençlerinde azalma, korozyon oranında artış gözlenmiştir. Isıl işlem uygulanan iğne yapraklı ağaç türlerinde mantar çürüklük dayanımı artmıştır. Yapraklı ağaç türlerinde ise iğne yapraklı ağaçlar kadar olumlu sonuçlar elde edilmemiştir. Isıl işlemden sonra odunda kalan bor miktarı % 37-98 arasında değişmiştir.

In this thesis, it was aimed to investigate some physical, mechanical and biological properties of heat treated spruce, larch, beech and poplar wood species spreading widely at Blacksea region in Turkey. In addition to heat treatment, wood samples were impregnated with boron compounds and, combine effect of boron impregnation and heat treatment onwood properties were also investigated. Specific density, water absorption, tangential swelling, anti-shrink efficiency were determined as hysical properties of wood samples. Static bending, compression strength parallel to grain, holding of screw were investigated as mechanical properties of wood samples. Furthermore, decay test, corrosion rate, pH measurements and boron content in ood samples were determined as well. As a result, heat treatment improved physical properties of wood however, boron mpregnation had a negative effect on physical properties. pH values decreased after heat treatment of boron pre-treated soft wood species however, pH values increased in hardwood species. Screw holding resistance, static bending strength and compression strength parallel to grain decreased with increasing treatment temperature, whilst corrosion rate increased. Decay resistance against to fungi attack increased more in heat treated soft wood species than hardwood species. Depending on wood species boron content in wood samples after heat treatment were determined as 37-98%.