Üniversite öğrencilerinin okuma sürecinde üstbilişsel stratejileri kullanma durumları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin okuma sürecinde üstbilişsel stratejileri kullanma durumlarını belirlemektir. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmada 2014-2015 eğitim yılında Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programları ve Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı ve Sosyoloji lisans programlarında eğitim gören toplam 236 öğrenci örnekleme alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Okuma Stratejileri Üstbilişsel Farkındalık Envanteri ve iki adet Okuduğunu Anlama Başarı Testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.00 paket programı kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin ölçek geneline ve alt boyutlarına ilişkin ortalamaları "yüksek" olarak bulunmuştur. Öğrencilerin okuma sürecinde üstbilişsel stratejileri kullanma durumları cinsiyet, sınıf düzeyi, bölüm ve fakülte değişkenlerine göre incelenmiştir. Ölçek ortalamalarında kızlar lehine ve dördüncü sınıflar lehine anlamlı bir farklılık bulunmuş, kızların ve dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma sürecinde daha fazla üstbilişsel stratejileri kullandıkları ortaya çıkmıştır. Kızlar lehine ortaya çıkan farklılığın Sınıf Öğretmenliği ve Türk Dili ve Edebiyatı Lisans Programı öğrencilerinde olduğu görülmüştür. Sınıf Öğretmenliği Lisans Programındaki kız öğrencilerin "Genel Okuma Stratejileri" ile "Okuma Stratejilerini Destekleme" stratejilerini, Türk Dili ve Edebiyatı Lisans Programı öğrencilerinin ise "Genel Okuma Stratejilerini" daha fazla kullandıkları görülmüştür. Ayrıca üstbilişsel stratejileri kullanma ile anlama düzeyi arasında ilişki incelenmiş ve öyküleyici metinleri okuma sürecinde anlamlı ilişki bulunmuştur. Öğrencilere derslerde üstbilişsel stratejileri kullanma konusunda eğitim verilme durumunu belirlemek için dört lisans programının (Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Sosyoloji ve Türk Dili ve Edebiyatı) ders ve içerikleri incelenmiştir. Sınıf Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programlarında üstbilişsel stratejileri kullanma konusunda ders verilirken, Türk Dili ve Edebiyatı ile Sosyoloji Lisans Programlarının ders içeriklerinde böyle bir eğitimin verilmediği görülmüştür. Bu çalışmanın sonuçlarından hareketle üniversitelerde lisans düzeyinde erkek ve kız öğrencilere okumada üstbilişsel stratejileri kullanma eğitimi verilebilir. Ayrıca birinci sınıf ile dördüncü sınıflar arasındaki farkı dikkate alarak lisans eğitimi boyunca öğrencilere okuma ve öğrenme stratejilerine yönelik ders ve uygulamalı eğitimler verilmelidir.

The purpose of this study was to examine the perceived use of metacognitive strategies during reading by undergraduate students. Survey method was used in the current study. A total number of 236 students studying at the Primary Education and Social Studies Teaching Departments at Faculty of Education and Turkish Language and Literature and Sociology Departments at the Faculty of Literature at Bartın University during 2014-2015 academic year made up the sample group of the study. Among the participating students, 99 of them were studying at the Faculty of Eduation whilst 137 of them were studying at the Faculty of Literature. And of these 236 students, 141 of them were freshmen whilst 95 of them were senior. The data collection tools used in this study were Metacognitive Awareness of Reading Strategies Inventory (MARSI) and two Reading Comprehension Tests- informative and narrative texts. SPSS 22.00 package programme was used in analyzing the collected data. Overall strategy use among the participating students both for the whole Inventory and the sub-scales of the inventory was found as "excellent". Based on the research questions of the study, whether there was a significant difference among students' perceived use of strategies in reading based on gender, grade, faculty and department was investigated. The results indicated that there was a statistically significant difference based on gender, in favor of girls. Similarly, a statistically significance difference was found among freshmen and senior students, in favor of senior students. The analyses conducted to investigate in which sub-scales the difference between girls-boys arose revealed that the difference among girls and boys occurred in Global Reading Strategies and Support Reading Strategies. This difference between girls and boys was found to be in Global Reading Strategies and Support Reading Strategies in Primary Education Department and in Global Reading Strategies in Turkish Language and Literature Department. Another finding of the study was that there was a statistically significant grade difference in the use of Global Reading Strategies and Support Reading Strategies in favor of senior students. Another finding was that as the narrative reading comprehension text increased, so did the strategy use in overall scale as well as in Global Reading Strategies and Problem Solving Strategies sub-scales. In order to investigate whether students receive any education on the use of metacognitive strategies during the four-year education, the courses and the course contents of the four departments in the study were examined. It was found that in Primary Education and Social Studies Education course contents the use of metacognitive strategies was included whilst in Turkish Language and Literature and Sociology course contents did not include anything related to teaching the use of strategies. In the light of the findings in this study, it can be suggested that a reading strategies training considering the gender differences in the use of metacognitive strategies in reading can be provided to students. In addition, based on the grade difference between freshmen and senior students, in favor of senior students, reading and learning strategies training could be provided for students during undergraduate education.