İbnü Mühenna Lügati'nin Türkçe ve Moğolca kısmındaki ortak kelimeler üzerine

Abstract

Türk bilim dünyasında İbnü Mühenna Lügati adıyla bilinen Kitabu Hilyetü’l-İnsan ve Halbetü’l-Lisân adlı eser, 13. yüzyılın ikinci yarısında İbnü Mühenna tarafından kaleme alınmıştır. Eserin dili Arapçadır ve üç kısımdan oluşmaktadır. Yazar, bu kitabı Araplara Farsça, Türkçe ve Moğolca öğretmek için hazırlamıştır. Eserin bütün kısımları hemen hemen aynı yöntemle hazırlanmış olup her kısım baplara ve fasıllara ayrılmıştır. Bu kısımlarda Farsça, Türkçe ve Moğolca gramerleri hakkında kısa bilgiler, örnek cümleler ve çeşitli konulara göre kelime listeleri sunulmuştur. Makalemizde, eserin Türkçe ve Moğolca kısımlarında yer alan müşterek kelimeler gösterilerek bu kelimelerin geçtiği benzer eserlerle karşılaştırmaları yapılacak ve günümüz Türkçe ve Moğolcasındaki kullanımları üzerinde durulacaktır.

The manuscript Kitabu Hilyetü’l-İnsan ve Halbetü’l-Lisan, in Turkish world which is known asİbnu Muhenna Lugati, was written by Jamaluddin İbnu Muhenna in the second decade of the 13thcentury. The manuscripts language is Arabic and it is consisted of three parts. The author wrote the manuscript for teaching Persian, Tur-kish and Mongol languages to Arab people. All of the parts were done by the same method and divided into small chapters. In these parts were given short informa-tion, sample sentences and word lists related to the different kind of sphere about Persian, Turkish, Mongol grammar. The given article will show common words of Turkish and Mongolian parts and these words will be compared with the similar manuscripts and will be evaluated on the using of modern Turkish and Mongolian.