Sosyal, beşeri ve idari bilimler alanında araştırma ve değerlendirmeler
Özet
Toplum, Sosyoloji ya da Sosyolojiye Giriş mahiyetindeki kitaplarda birbirini andırır ifadelerle tanımlanmaktadır. Bu bağlamda “... ortak bir mekanda birlikte yaşayan, temel sosyal gereksinmelerini tatmin etmek için çeşitli gruplar içinde işbirliği yapan, ortak bir kültüre bağlı olan ve belli bir sosyal birim olarak işleyişte bulunan kişilerin örgütlenmiş işbirliğidir” (Fichter, 1996: 73). Doğasına duyulan ilgi ile toplum üzerine düşünüşün mi-lattan önceye kadar geri gittiği görülmektedir. Ancak bir sosyal bilim disiplini olarak sos-yolojinin ortaya çıkışı 19. yüzyıl Fransa’sıdır. Bu yüzyıl hem Fransız İhtilali hem de İn-giliz Sanayi Devrimi’nin etkisi ile şekillenmiştir. ki “... sosyoloji, Avrupa’daki ‘iki büyük devrim’in sebep olduğu değişimlerin başlangıç dizisi üzerine yoğunlaşan kişiler, bu de-ğişimlerin oluşum şartlarını ve olası sonuçlarını anlamaya çalıştıkça varlık kazanmıştır” (Giddens, 2005: 7). Auguste Comte’un kuruculuğunda toplumsal olayları açıklama kaygı-sıyla hareket eden sosyoloji bağımsız bir bilim kimliği kazanmış ve ortaya çıkışından gü-nümüze kadar birçok isim metodolojik ve alt disiplinlere dayalı bir gelişim kaydetmesinde bu disipline katkı sağlamıştır. Söz konusu katkının en temel göstergesi, sosyolojinin ne olduğunun açıklanması, yani tanımlanması olmuştur. Örneğin klasik Dönem1 sosyologla-rından Max Weber sosyolojiyi, “... toplumsal davranışı yorumlayarak anlamak ve bu yolla davranışı kendi akışı ve doğurduğu tesirlerle birlikte sebeplerini ortaya koyarak açıkla-mak isteyen bir bilim...” (2011: 15) biçiminde tanımlamıştır. Sosyolojik üretimi 21. yüzyıl-da da devam eden Anthony Giddens’ın ise “... insanın toplum yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incelemesi...” (2012: 38) ifadesini kullandığı görülmektedir. Her iki tanımlama da zaman, mekân ve metodolojik farklılıklara rağmen sosyolojinin ne olduğu ile ilgili asgari bir müştereğe işaret etmektedir: O, herhangi bir detayı toplumsal boyutu ile çözümleme, dolayısıyla toplumu çözümleme amacı güden sosyal bilim disiplinidir.
