Travma sonrası büyüme: bir gözden geçirme

Abstract

Travma, gerçek bir ölüm veya ölüm tehdidinin bulunduğu, fiziksel veya yaşamsal bütünlüğe ilişkin bir tehdidin meydana geldiği ve kişinin mevcut baş etme yöntemleri ile üstesinden gelemediği olağan dışı olaylar olarak nitelendirilmektedir. Travmatik olayların olumsuz hem fiziksel sonuçları hem de anksiyete, depresyon, alkol ve madde bağımlılığı, intihar ve travma sonrası stres bozukluğu gibi çeşitli psikolojik sonuçları da bulunmaktadır. Travmatik sürecin, kişinin çaresizlik ve güçsüzlüğü ile yüz yüze gelmesi durumu olduğu belirtilmektedir. Travmatik olayların bireylerin bağ kurma, anlamlandırma ve denetleme duyumlarını, var olan başa çıkma mekanizmalarını olumsuz yönde etkilediği ve kişinin uç noktada çaresizlik ve dehşet yaşamasına yol açtığı bilinmektedir. Her travmatik olayın tüm bireylerde aynı etki ve sonuca neden olmadığı dikkat çekmektedir. Travmanın bireyler üzerinde olumsuz etkilerinin bulunduğu bilinmekle beraber; aynı zamanda travmatik olaylara maruz kalan insanların travmatik olayla mücadelelerinden iyi sonuçlar ortaya çıkabileceğini gösteren çalışmalara da rastlanmaktadır. Travma sonrası ortaya çıkan tüm tepkilerin olumsuz olmadığı görülmekte ve bu durum travma sonrası büyüme (TSB) olarak adlandırılmaktadır. TSB’nin olduğu kişilerin özeliklerinin bilinmesi, travma mağdurlarının bu süreçten güçlenerek çıkmalarına destek olunması açısından önemlidir. Ayrıca, psikolojik travma ile ilgili alan yazında travma sonrası stres belirtileri ve TSB kavramlarının çok az sayıda araştırmada bir arada ele alındığı görülmektedir. Bu derleme, TSB kavramını açıklamak amacıyla hazırlanmıştır.

Trauma is characterized by unusual events, where there is a real death or death threat, a threat to physical or vital integrity, and where one can not overcome with the current coping strategies. Traumatic events have both negative physical consequences and various psychological consequences like anxiety, depression, alcohol and substance abuse, suicide and post‐traumatic stress disorder. It is stated that individuals face with their desperateness and weakness during traumatic process. Traumatic events affect bonding, interpretation, inspection and coping skills of people and they lead to desperation and frightfulness. Every traumatic events do not lead to same effect and result on people. It is known that trauma has negative effects on individuals; at the same time, some studies show that people who are exposed to traumatic events may have good results from their struggles with traumatic events. All post‐traumatic responses are not negative, and this condition is called as post‐traumatic growth (PTG). Known properties of the individuals with PTG is important to support the trauma survivors to overcome this process as stronger. In addition, it is observed that the concepts of posttraumatic stress symptoms and PTG, as together, are dealt with in limited number of studies in the literature related to psychological trauma. The current article summarizes the concept of PTG.