Harput kentinde mekânsal organizasyonun irdelenmesi

Abstract

M.Ö. 3000’li yıllarda kurulan tarihsel süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yaparak sosyal, ekonomik ve dini açıdan farklı insanların ve kültürlerin bir arada yaşadığı önemli bir ortaçağ kentidir. Tarihsel süreçte kentin mekânsal değişimi bu değişimin kent kimliği üzerindeki etkisi, kaybolmaya yüz tutmuş birçok mimari yapısının olması ve bunların korunması gerektiği çalışmanın amacını oluşturmuştur.

1930’lu yıllardan sonra kent özelliğini yitiren Harput, Elâzığ il merkezinin 5 km kuzeydoğusunda bulunan bir mahalledir. Bugüne kadar birçok kültürün var olduğu doğal, arkeolojik ve kentsel değerleriyle önem kazanan alan, 14.12.1975’de Kentsel Sit Alanı ilan edilmiştir. Harput, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 02.05.2007 gün ve 1033 sayılı kurul kararı doğrultusunda yerleşimdeki tarihî kentsel sit alanı, kentsel sit ve 1. Derece arkeolojik sit alanı olarak değiştirilmiştir. Mahalle içerisinde de birçok koruma alanlarına sahiptir.

Çalışma kapsamında Harput’un tarihsel süreç içerisindeki kent kimliğinin yapısındaki değişimler, fiziksel ve kültürel dokusu incelenerek çalışma alanının mevcut durumu üzerinde bazı analizler yapılmıştır. Bu çalışma da mekân ve mekânsal organizasyon, kent kimliği ve tarihi çevre kavramları esas alınarak, kentin tarihsel süreçteki durumu incelenerek kentin tipolojik yapısının oluşturulması amaçlanmaktadır.

B.C. It is an important medieval city, where many civilizations, social, economic and religious people and cultures live together in the historical process established in the 3000s. The spatial change of the city in the historical process has been the effect of this change on the identity of the city, the aim of the study is that there should be many architectural structures that have been lost and they should be protected.

Harput, which lost its urban character after the 1930s, is a neighborhood located 5 km northeast of the city of Elazig. The area, which has gained importance with its natural, archaeological and urban values where many cultures existed until today, was declared as an Urban Protected Area on 14.12.1975. Harput, Diyarbakır Regional Council for the Preservation of Cultural and Natural Heritage in line with the decision of the Council numbered 1033 on 02.05.2007, the historical urban site in the settlement was changed to urban site and 1st degree archaeological site. The neighborhood also has many protected areas.

Within the scope of the study, the changes in the structure of the urban identity, the physical and cultural texture of Harput in the historical process were examined and some analyzes were made on the current state of the study area. In this study, it is aimed to create the typological structure of the city by examining the current situation of the city in the historical process and today by taking the concepts of space and spatial organization, urban identity and historical environment into consideration.