Fen bilimleri öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının farklı değişkenlere göre destek eğitim odasındaki fen öğretimine ilişkin yeterlik inanç düzeyleri

Abstract

Bu araştırmanın amaçlarından biri fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının destek eğitim odasındaki fen öğretimine ilişkin yeterlik inanç düzeylerini belirlemek için fen öğretimi yeterlik inanç ölçeğini geliştirmektir. İkinci olarak çalışmada fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının destek eğitim odasında fen öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın bir başka amacı ise, cinsiyet, eğitim düzeyi, mevzuat bilgisi, kendine güven, duyuşsal eğilimler ve bazı anahtar kavramlar bilgisi/becerisi değişkenlerinin fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının fen öğretimi yeterlik inanç düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisini ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmada deneysel olmayan nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Destek eğitim odasında fen öğretimi yeterlik inanç ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması için 336 fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarından veri toplanmıştır. Madde analizi sonrası yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine göre ölçeğin beş alt boyutlu 35 madde içerdiği tespit edilmiştir. Bu alt boyutlar farkındalık, hazırlık, stratejiler, sonuç beklentisi ve değerlendirme olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı .92 olarak belirlenmiştir. Çalışmada geliştirilen ölçek bazı değişkenlerin fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının fen öğretimi yeterlik inanç düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisini belirlemek için 287 fen bilimleri öğretmeni ve öğretmen adayına uygulanmıştır. Katılımcıların fen öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin belli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için bağımsız örneklemler için t-testi, Mann Whitney U testi, tek yönlü ANOVA ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların fen öğretimi yeterlik inanç düzeylerine belli değişkenlerin yordayıcı etkisini tanımlamak için çoklu regrasyon analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları dördüncü sınıf öğretmen adayları ve özel eğitim dersi alan katılımcılar lehine destek eğitim odasındaki fen öğretimine yönelik yeterlik inanç düzeyleri açısından anlamlı farklılıklar ortaya koymuştur. Ayrıca değerlendirme alt boyutunda fen bilimleri öğretmenlerinin iş yükü ve fen öğretimi yeterlik inanç düzeyleri arasında negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer taraftan sonuç beklentisi alt boyutunda mesleki deneyim ile özel eğitim öğrencilerine fen bilimlerini öğretme sorumluluğu arasında pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Çalışmada özel eğitim öğretmeni, aile ve okul yönetimi ile işbirliğinin fen bilimleri öğretmenlerinin fen öğretimi yeterlik inanç düzeyini artırdığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca fen bilimleri öğretmenlerinin destek eğitim odası deneyimi ile fen öğretimi yeterlik inanç düzeyleri arasında herhangi bir ilişkinin olmadığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre cinsiyet, kendine güven, duyuşsal eğilimler ve anahtar kavramlardan kaynaştırma/bütünleştirme ve değerlendirme bilgisinin/becerisinin fen öğretimi yeterlik inancının anlamlı yordayıcıları olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada ilgili alan yazına katkı sunmak için, fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının destek eğitim odasında fen öğretimi yeterlik inanç düzeylerini belirleyici bir ölçek geliştirilmiş ve geliştirilen ölçekle de katılımcıların fen öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin bazı değişkenlere göre nasıl değiştiği tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarının fen eğitimcileri, eğitimde politika yapıcılar, yöneticiler ve araştırmacılar için faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

The aim of this study was to develop science teaching efficacy belief scale in the support education room to determine science teachers and pre-service science teachers' science teaching efficacy belief levels. This study was also investigated whether the science teaching efficacy belief levels of science teachers and pre-service science teachers in the support education room differ according to certain variables. Another purpose of the study is to reveal the predictive effect of certain variables on science teachers and pre-service science teachers' science teaching efficacy belief levels. Non-experimental quantitative research methods were used in this study. Data were collected from 336 science teachers and pre-service science teachers for scale development stage. Item analyses, explanatory and confirmatory factor analyses were performed at the scale development stage. After analyses, the scale consisted of 35 items with five sub-dimensions. These dimensions were called awareness, preparation, teaching strategies, outcome expectancy and evaluation. The Cronbach's Alpha reliability coefficient of the scale was found as .92. The scale developed in the study was applied to 287 science teachers and pre-service science teachers in order to determine the predictive effect of certain variables on the science teachers and pre-service science teachers' science teaching efficacy belief levels in the support education room. It was used for the independent sample t-test, Mann Whitney U test, one-way ANOVA and Kruskal Wallis test to determine whether participants' science teaching efficacy belief levels differed according to certain variables. In addition, multiple regression analysis was performed to identify the predictor effect of certain variables on participants' science teaching efficacy belief levels. The results of the study revealed significant differences in favor of fourth grade pre-service science teachers and participants who took special education courses. In addition, a negative relationship was found between science teachers' workload and science teaching efficacy belief levels for evaluation sub-dimension. On the other hand, it was determined that there is a positive relationship between professional experience and the responsibilities to teach science to special education students for outcome expectancy sub-dimension. Another result of the study revealed that collaboration with special education teachers, parents and school administration increased the science teaching efficacy belief levels of science teachers. In addition, there was no relationship between science teachers' support education room experience and their science teaching efficacy belief levels. According to the results of the study, it was determined that gender, affective tendencies, self-confidence and knowledge and skills related to mainstreaming/inclusion and evaluation were significant predictors of science teaching efficacy belief levels. In order to contribute to the educational literature in this study, a scale was developed that determined the science teachers and pre-service science teachers' science teaching efficacy belief levels in the support education room and with the developed scale, it was determined how the science teaching efficacy belief levels of the participants differed according to some variables. It was thought that the results of this study will be useful for science educators, policy makers in education, managers and researchers.