Öklit dışı geometriye giden yolda İslâm dünyası matematikçileri

Abstract

Öklid‟in V. postulatı tarih boyunca matematiğin karşılaştığı birkaç bunalımdan biri olmuştur.V. postulat Geometri bilimi başta olmak üzere tüm bilimlerde, bilimsel yöntemin ne olması gerektiği ile ilgili tartışmalara yol açmıştır. Gerek ifadesinin karışıklığı, gerekse içerdiği sonsuzluk iması, onu matematikçilerin gözde problemi haline getirmiştir. Matematiğin nesneleri, konusu ve temelleri ile ilgili de bir çok tartışmaya yol açan bu postulatın yol açtığı sorunun neticeye kavuşması, 18.yüzyılın sonuna kadar beklemiştir. Sonuç olarak Öklid dışı geometriler ortaya çıkmıştır, bu sayede geometri sentetik bir bilim olmaktan çıkarak analitik bilimler kategorisine girmiştir. Postulat kavramı yeniden tanımlanmış ve postulatların sadece birer varsayım olduğu ortaya çıkmıştır. Bir manada V. postulat matematiğin mutlak doğruluk iddiasını da yıkmıştır. Bu problemin çözümünde ve sonraki yüzyıllara aktarılmasında İslâm Dünyası bilginlerinin yeri çok mühimdir.