Osmanlı Dönemi'nde kullanılan iki analog bilgisayar: Rubû' el-müceyyeb ve pergâr-ı nisbe
Özet
İçinde bulunduğumuz çağın bireylere empoze ettiği, “Teknolojinin mekanik ve metalik olmak zorunda olduğu” yanılgısı, çağımızın en büyük yanlış anlaşılmalarından biridir. Teknoloji, en temel anlamda insan aklının ürünü olan ve insan hayatını kolaylaştırmak gayesiyle tasarlanan mamulleri tanımlayan bir sistemdir. Bu bağlamda tarih boyunca birçokteknolojikaletgeliştirilmiştir.Bunlardanbazılarıdoğrudanbilimehizmet etmektedir. Makalemizin konusu da Osmanlı Dönemi'nde son derece yaygın olarak kullanılmış, bilimsel bilgi sayesinde tasarlanmış ve aynı zamanda doğrudan bilimin gelişmesine hizmet etmiş olan iki teknolojik alettir. Bu aletler, yani rubû' el-müceyyeb (trigonometrik kadran) ve pergâr-ı nisbe (sektör) birer analog bilgisayar sayılmaktadır. Makalemizdeadıgeçenastronomi-matematikaletleridetaylıolarakincelenirken, kullanım alanları ve popülerliklerinin sebeplerine de yer verilmektedir. Ayrıca bu esnada adı geçen aletlerin bir sentezi olan Galileo'nun askeri pergeli de -yine bu inceleme kapsamında- gerekli yere oturtulmaya çalışılmıştır.
