On Fichte’s reconstruction of the Kantian unity of the I

Abstract

Fichte’s overarching aim in the Wissenschaftslehre is to introduce central theoretical and philosophical problems of Kant’s fundamental dualism of form and matter, subject and object, necessity and freedom which Kant regards as insurmountable. Although Fichte admits such dualism in our cognition, he insists that we can and must rise above it. He thinks that human thought is essentially unitary and that the great task of philosophy is to achieve this unity. I will claim that within the limits of theoretical foundations of Fichte’s account such a unity seems not to be possible. In particular, I will claim that a careful reading of Fichte’s interpretation can only show that the Ideal unity of the I can never be realized and achieved on theoretical ground, but we can only approximate to it on practical basis.

Wissenschaftslehre adlı eserinde Fichte’nin nihai amacı Kant’ın çözülemez gördüğü nesne-özne, biçim-madde, özgürlük-zorunluluk temel ikiliklerinin kuramsal ve felsefi sorunlarını ortaya koymaktır. Fichte, bu tür ikiliklerin insanın bilişsel dünyasında var olduğunu kabul etmesine karşın söz konusu ikiliklerin ötesine geçebileceğimiz ve geçmemiz gerektiği konusunda ısrar eder. İnsan düşüncesinin birleştirici olduğunu ve felsefenin en önemli görevinin de bu birliğe ulaşmak olduğunu düşünür. Fichte’nin açıklamasının genel teorik temelleri içerisinde bu birliği sağlamanın mümkün görünmediğini iddia edeceğim. Daha özelde, dikkatli bir okuyuşta Fichte’nin yorumunun ben’in ideal birliğinin teorik temelde asla sağlanamayacağını ve buna erişilemeyeceğini, ancak pratik temelde kendisine sadece yaklaşabileceğimiz bir ideal birlik olabileceğini gösterdiğini ileri süreceğim.