Türkiye’de kadın akademisyen profili

Abstract

Bu çalışmada kadınların cinsiyet algısı, ailevi sorumluluklar ve akademik camiada yöneticilik rolü gibi faktörler açısından değerlendirilerek akademik hayattaki yerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Kadının akademik hayattaki yeri ve konumunu değişik açılardan incelemek araştırmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Akademik hayatta kadın algısı ve cinsiyet faktörü, kadın akademisyen kimliğinin aile yaşantısına ve yöneticilik hayatına etkileri de incelenmesi gereken diğer önemli konulardır. Temel hak ve hürriyetlerin kullanımı açısından dezavantajlı guruplar içinde değerlendirilen kadınların belki de en avantajlı olduğu akademik kimliğin Türkiye genelini temsil eden bir örneklem üzerinden ele alınması araştırmanın önemini arttırmaktadır. Batılı ittifaklar içinde yer alan ve bir İslam ülkesi olan Türkiye, konumu itibariyle dünyada önemli bir kimliği temsil etmektedir. Kadın hak ve hürriyetlerinin inanç değerleriyle ilişkilendirilerek ele alındığı, zaman zaman bu kavram üzerinden olumsuz imajların çizildiği ve haksız eleştirilerin yapıldığı dikkate alındığında bu alanda yapılacak çalışmaların önemi daha da anlaşılır olmaktadır. Bu araştırma 2011-2012 Eğitim ve Öğretim yılında Türkiye’deki üniversitelerde görev yapan öğretim elemanları ile sınırlıdır. Bu sebeple veri toplamada devlet ve vakıf üniversiteleri dışındaki diğer yüksek öğretim kurum ve kuruluşları kapsam dışında tutulmuştur. Konu açısından da araştırma kadın akademisyenlerle sınırlandırılmıştır. Bu sebeple veri toplama aracı kadınların akademik hayattaki yerini ve konumunu değerlendirmeye yönelik olarak hazırlanmış, kadınla ilgili diğer alanlara girilmemiştir. Betimsel modele göre yapılandırılan araştırma, Türkiye genelinde çeşitli üniversitelerde görev alan ve her unvandan toplam 762 katılımcı üzerinden gerçekleştirilmiştir. Toplanan veriler Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programının (SPSS) 18. sürümü ile analiz edilmiştir. Her bir soru için frekans ve uygun görülen bazı sorularda çapraz tablo analizinden yararlanılmıştır. Analizlerde iki gruplu faktörlerde T testi, 3 ve daha fazla gruplu faktörlerde ANOVA kullanılmıştır. Elde edilen bulgular çalışma hayatının tüm diğer sektörlerinden farklı olarak Türkiye’de kadın akademisyenlerin pozitif ayırım taleplerine ihtiyaç göstermeyecek oranda erkeklerle eşit hak, fırsat ve imkânlara sahip olduğunu, hatta bazı alanlarda gelişmiş ülke ortalamalarının üzerine çıktığını göstermektedir.