Öğrenen öğreten iletişimi ve etkileşimi çerçevesinde Abbasi sarayında şehzadelerin hocalarıyla ilişkileri

Abstract

Bilgi ve kültür aktarımında önemli rolü çeşitli düzeylerdeki okulların üstlendiği günümüzün aksine ortaçağda bu işi öğretmenler ev veya konaklarda yapmaktaydı. Bu dönemdeki bilgi aktarımın kalitesi ve verimliliği birçok faktörün yanı sıra günümüzde öğrenen öğreten iletişimi adı verilen olguya sıkı sıkıya bağlıdır. Bu çalışmada Abbasi sarayında geleceğin halifeleri olmaları bakımından eğitimlerine büyük özen gösterilen şehzadelerin aldıkları eğitim sırasında hocalarıyla nasıl bir iletişim içinde oldukları sorusuna cevap arandı. Bu ilişki Abbasi Halifesi Harunurreşid’in oğulları Emin ve Me’mûn’un hocası Ali b. Hamza el-Kisai, Halife el-Me’mun’un oğullarının hocası Ebu Zekeriya Yahya b. Ziyad el-Ferra, Halife elMütevekkil’in oğullarının hocası Ebu Yusuf Yakub b. Es-Sıkkît örneklerinde inceleme konusu yapıldı. Bu incelemede şehzadelerin hocalarıyla kurdukları iletişimin yapısı, niteliği ve aralarındaki etkileşim ele alınarak Abbasi sarayındaki öğreten imajı üç halife üç hoca örneğinde ortaya konulmaktadır.

Contrary to today’sworld where we have schools for formal education process, teachers were continuing their jobs either at private homes or palaces during medievalages. The quality of the education by then was directly related tothe quality of the relation between teacher and learner. In this study, it was aimed to explore the quality of the relation between teachers and shahzadas whom were expected to be assigned as the khalifas in later years. Forthispurpose,the relation between the children of Abbasid khalifasHarununreshid,Emin and Me’mun,and their teacher Ali b. Hamza el-Kisai; the relation between the children of Khalifa el-Me’munand their teacher Ebu Zekeriya Yahya b. Ziyad el-Ferra; and the relation betweenthechildren of Khalifael-Mütevekkiland their teacher Ebu Yusuf Yakub b. Es-Sıkkîtwas examined. Through examination of these three teachers and their student shahzadas, the quality and structure of teacher-learner relationand effectiveness of communicationin Abbasid palaceswas elaborated.