Stoacı duygu kuramının ontolojik ve epistemik temelleri

Abstract

Felsefe tarihçileri Stoalılar’ın duyguları “yargılar” olarak tanımladığında hemfikirdirler. Bu nedenledir ki çağdaş duygu felsefesinde Stoacı duygu açıklaması bilişselci duygu kuramları altında sınıflandırılır. Gerçekten de Stoalılar duyguları “yanlış yargılar” olarak görüler. Onlara göre yaşamın amacı doğaya ve akla uygun yaşamaktır. Bu tür bir yaşam ancak insan ruhunu duyguların bozucu ve yıkıcı etkilerinden arındırarak mümkündür. Duygular, onların kuramına göre, insan doğasını aşan aşırı arzular oldukları için insanın iç huzurunu ve mutluluğunu bozan “ruhun hastalıklarıdır.” Ancak, Stoa felsefesinde ontolojik ve epistemik temelden başlamak üzere duyguların ahlak alanında yapıcı rolüne ilişkin önemli değerlendirmeler mevcuttur. Bu makalenin amacı Stoalılar’ın duygu açıklamasını fizik, psikoloji, ahlak ve epistemoloji alanlarında geliştirdikleri temel kuramlar ve kavramlar çerçevesinde ele alarak onların kuramının pozitif yönünü açıklamaktır. Bunu yaparken Stoalıların “duyguların terapisi” yöntemini nasıl kullandıklarını göstermeye çalışacağız.

Historians of philosophy agree that the Stoics defined emotions as “judgments”. It is for this reason that in the contemporary philosophy of emotion the Stoic account of emotion is classified among cognitive theories of emotion. Indeed, the Stoics see emotions as “false judgments.” According to them, the purpose of life is to live in accordance with nature and in a reasonable way; such a life is only possible by removing the human spirit from the disruptive and destructive effects of emotions. Emotions, according to their theory, are the diseases of the soul that disrupt the inner peace and happiness of people because they are excessive desires that exceed human nature. However, there are important evaluations on the constructive role of emotions in the field of morality, starting from the ontological and epistemic foundation in the philosophy of Stoa. The aim of this article is to explain the positive aspects of the Stoic emotions by explaining the emotion description in the context of basic theories and concepts that they developed in the fields of physics, psychology, ethics and epistemology. In doing so, we will try to show how the Stoics use the “therapy of emotions” method.