Nilgün Marmara'nın şiirlerinde dil sapmaları

Abstract

Nilgün Marmara’nın şiiri, dilin işlevini sorgulayan yapısıyla İkinci Yeni şiiriyle ilişkilendirilebileceği gibi aynı sorgulamayı yapan birçok modernist şairin şiirleriyle de ilişkilendirilebilir. Sanatçının geniş imgelemi, soyut dili, kapalı üslubu, ontolojik bunalımları ve dil deneyleri onu üstdil göstergelerini kullanmaya yöneltmiştir. Şiirin anlamsal, yazımsal, dilbilimsel, sözdizimsel açılardan daha önceden var olmamış biçimlerde kullanılmasına aracılık eden dil sapmaları, dilin tüm olanaklarından yararlanmak isteyen şairlerce sıkça kullanılmıştır. Nilgün Marmara da, birer üstdil göstergesi olan dil sapmalarını, şiirine sıklıkla yansıtan sanatçılardan biridir. Bu makalede, sanatçının tüm şiirlerinin yer aldığı “Daktiloya Çekilmiş Şiirler” isimli kitabında tespit edilen bazı dil sapmalarına yer verilmiş ve bu sapmaların söz konusu kitaptaki uygulanış biçimleri nedensellik ilkesi eşliğinde yorumlanmaya ve sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Sınıflandırma yapılırken bundan önce yapılmış olan dil sapmaları tasniflerinin birçoğu göz önüne alınmış ve ilaveten Nilgün Marmara’nın şiir dili temel alınarak kategori başlıklarının buna göre belirlenmesine dikkat edilmiştir. Bu doğrultuda şairin şiirlerindeki sapmalar; sesbilimsel sapmalar, sözcüksel sapmalar, yazımsal sapmalar, anlamsal sapmalar, sözdizimsel sapmalar, ödünç metinlere müdahale ve tarihsel dönem sapmaları olmak üzere yedi başlık altında incelenmiştir. Bu incelemenin gayesi Nilgün Marmara’nın edebi şahsiyetini anlatmaktan ziyade, onun şiirlerinden elde edilen dil malzemesini dilbilimsel açıdan ele alarak bazı tespitlerde bulunmayı denemektir. Böylece dil sapmalarının dilbilgisi kurallarının ihlalinden ibaret kullanımlar olmadığı, Nilgün Marmara gibi yetkin sanatçıların eserlerinde üstdil göstergeleri olarak yer aldıkları tespiti okuyucuya sunulmaya çalışılacaktır

Nilgün Marmara’s poem could be linked to her “İkinci Yeni” poem with the structure questioning the function of the poem along with the other modernist po-ets’ poems that makes the same questioning. Abstract language, ontological depres-sions and language experiments have led her to use the indications of metalanguage. Linguistic deviations that mediate the poem to be used by semantic, orthographical, linguistic, syntactic angles in a term that is never used before have frequently been used by poets wanting to merit from all of the opportunities of the language. Nil-gün Marmara is among one of those artists reflecting linguistic deviations as a sign of metalanguage indication in her poems. In this article, some linguistic deviations found in the artist’s book that include all of her poems named “Daktiloya Çekilmiş Şiirler” have been given place and the applications of these deviations in the menti-oned book have been tried to be commented and grouped with causality principle. While this classification is made most of the descriptions of the language deviations done before have been regarded and in addition to this based on Nilgün Marmara’s poem language, category titles have been created. Accordingly, deviations of the writer’s language have been examined under seven titles such as intervention of the borrowed texts, deviations of historical periods, phonological, lexical, orthographical and semantic deviations. The aim of these examinations is to determine the langu-age materials which have been obtained from Nilgün Marmara’s poems by tackling them on linguistic angles rather than describing her literal being.