Bartın mezar taşı metinleri üzerine bir araştırma

Abstract

Ölüm evrensel bir kavramdır ancak dünyanın farklı kültür dairelerinde farklı şekillerde kavranıp algılanmıştır. Bahsi geçen kavram, yalnızca farklı ulus ya da kültürler tarafından değil felsefe ve bilimin farklı disiplinlerince de değişik şekillerde ele alınmıştır. İnsanlığın var olduğu günden bugüne üzerinde fikir üretmeye, çeşitli yönlerden idrak ve ifade etmeye çalıştığı ölüm kavramı aslen bireyle ilgili bir kavram olmakla beraber toplumu da yakından ilgilendirir. Bir toplumun ölümle ilgili genel yargılarını belirleyebilmek o toplumun metafiziğe, uhrevî hayata yahut bilinmezliğe yönelik bakış açısını anlamakla ilgili eşsiz veriler sunar. Bu verileri elde edebilmek adına toplumun yapı taşı olan bireyin varoluşuna ait bir son söz olarak değerlendirilebilecek mezar taşı metinleri en elverişli kaynaklardan biridir. Toplumun her kesiminin düşünce kalıplarının ortaya çıkarılması da dar alan çalışmalarıyla mümkün olabilir. Bu çalışmada, söz konusu bağlamdan yola çıkılmak suretiyle Bartın ve ilçelerinde bulunan mezarlıklar araştırılarak mezar taşı metinlerinden bilhassa manzum olanlarına göz atılmıştır, elde edilen metinler içeriklerine göre tasnif edilmeye çalışılmış böylece hem bu sözlerin kültürel konumları belirlenmiş hem de Bartın halkının ölümle ilgili tasavvurlarını dile yansıtış biçimleri mezar taşları aracılığıyla irdelenmiştir.

Death is a universal concept but it comprehended and perceived differently by different cultural environtments. This concept mentionedis not only handled by different nations or cultures but also by different disciplines of Philosophy and Science.The death, which humanity has tried to produce ideas about it from ancient times, to understand and express it in various ways,is actually aconcept related to the individual, but it is also closely related to society. Determining the general judgements of a society about death gives us unique datas with regard to the relevant nation’s perspective about metaphysic, otherworldly life or obscurity. Gravestone texts can regarded as epilogues of the individuals who are the basic unite of a society. They are one of the most convenient cultural materials for acquiring aforementioned datas. Revealing the mindscapes of the all parts of a society can bepossible especially with the small area fieldworks. In this work, we investigatedthe graveyards of Bartın and its districts and study with the gravestone texts which are written in verse particularly base on the aforesaid context. Furthermore, we triedto classify acquired texts with regard to their contents. In this way, we specifiedthe cultural position of this texts and we examined how the people of Bartın reflect their ideas about the death concept to language.