Abdülkerim Sabit ve Sabah-ı İnşirah’ı üzerine bir inceleme

Abstract

Türk edebiyatında Tanzimat ikinci nesil ile Servet-i Fünûn arasındaki dönem “Ara Nesil” olarak isimlendirilir. Kendilerinden önceki neslin izlerini taşımakla birlikte sonraki kuşağın da sanat anlayışlarının hazırlayıcısı olmak gibi özelliklere sahip bu sanatçılar arasında Muallim Nâci’ye yakınlığı ile bilinen isimlerden biri Abdülkerim Sabit’tir (1863-1913). Şiirlerinin yayımlandığı dönemde hem eski hem de yeni şiir anlayışına uygun eserler veren şair, çıkardığı İmdâdü’l Midâd mecmuası aracılığıyla basın çevresinde de tanınan bir isimdir. Öte yandan devletin önemli kademelerinde görev yapmış, baş şehbenderliğe kadar yükselmiş bir bürokrat olarak bilinen Abdülkerim Sabit, 1880’li yılların ilk yarısında çeşitli gazete ve dergilerde yayımladığı şiirlerinin çoğunu Sabah-ı İnşirah (1884) adlı kitapta bir araya getirmiştir. İzinden gittiği Muallim Nâci gibi, Abdülkerim Sabit de batılı anlamda yenileşen Türk şiiri ile divan şiirinin sentezine ulaşmaya çabalayan bir şair olarak öne çıkar. Sabah-ı İnşirah’ta yer alan şiirlerinde hem geleneksel form ve mazmunlar hem de yeni biçim denemeleri ve içerik unsurları ile karşılaşılır. Bu çalışmada ismi hemen her kaynakta ara nesil şairleri arasında yer alan Abdülkerim Sabit’in yaşamı, sanat telakkisi ve şiirleri üzerine analitik bir değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır.

The generation between the second half of Tanzimat(Reorganization) era and before Servet-i Fünûn (Wealth of Knowledge) era is named ‘Intermediate Generation’. This generation included artists who both reflected traces of the previous generation and paved the way to artistic sense of the following generation. Among those artists is Abdulkerim Sabit (1863-1913) who is known for his acquaintance with Muallim Naci. Sabit wrote poems matching with both the former and the new sense of art of his time, and becamea well-known poet in press through the medium of his journal İmdadü’l Midad. On one hand, as a high-ranking bureaucrat, Sabit worked in critical positions in the state, and was even promoted to be a consul general. On the other hand, he collected most of his poems, which he published in 1880s in various newspapers and journals, in a book named Sabah-ı İnşirah(1884). Abdulkerim Sabit stands out for his efforts to synthesize former and new poetic movements, as his role model Muallim Naci did. Both traditional types of form and concept and new types of form and content can be seen in his poems in the book Sabah-ı İnşirah. This study aims to make an analytical evaluation of the life, the sense of art, and the poems of Abdulkerim Sabit, who, in nearly all sources, is described as a poet of intermediate generation.