Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Makale Koleksiyonu
Recent Submissions
-
Klasik Türk şiiri estetiğinde sihir
(Turkish Studies, 2015-05)Geçen zamanla birlikte kültür de az ya da çok değişir, gelişir; edebi eserlerle nesilden nesile taşınır. Böylelikle bir toplumun ortaya koyduğu edebi eserler, o toplumun geçmişi ile geleceği arasında bir köprü vazifesi ... -
Gidenlerin ardından: Şeyhî ve Ahmet Paşa’nın "Sen Gideli” redifli gazelleri üzerine bir karşılaştırma
(Turkish Studies, 2013-01)En az iki varlık ya da kavram arasında benzer ve farklı yönlerini bulmak amacıyla karşılaştırmalar yapmak insan aklı ve düşüncesinin en önemli özelliklerinden biridir. Bilimsel bir yöntem olarak karşılaştırma ise bütün ... -
Mevlana’nın menkıbeleri üzerine folklorik bir inceleme
(Turkish Studies, 2012-08)Arapça bir kelime olan menkabe sözlükte övünülecek güzel iş, davranış anlamına gelmektedir. Çoğulu menâkıb olan kelime bu anlamıyla ilk defa, IX. yüzyıldan itibaren yazılıp derlenmeye başlayan hadis külliyatlarında Hz. ... -
Perîşân çiçek sünbül ve klasik Türk şiirinde işlenişi
(İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2012-06)Kokusu ve rengiyle büyüleyici bir çiçek olan sünbül Osmanlı kültür hayatının hemen her alanında kendini gösterir. Sünbül; rengi, kokusu, perişan görünümü ve diğer bitkisel özellikleriyle şair için zengin bir ilham kaynağıdır. ... -
Mesnevî’de geçen “Tavuğun yetiştirdiği kaz yavrularının hikâyesi” ve “Ceylan yavrusunun eşeklerin ahırına hapsedilmesi” hikâyesine göre insan
(Divan Edebiyatı Vakfı (DEV), 2016-12)Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, 13. yüzyılda Anadolu topraklarının yetiştirdiği, Türk-İslam edebiyatının güçlü bir temsilcisidir. Daha hayattayken büyük bir şöhrete kavuşan, döneminde herkesin sevgi ve saygısını kazanmış Mevlânâ, ... -
Habîbî’nin Mu’cizâtü’n-Nebî mesnevisi
(Atatürk Üniversitesi, 2019-09-15)Hz. Muhammed’in mu‘cizelerini anlatan dinî içerikli bir anlatı olan Mu‘cizâtü’n-Nebî, Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü’nde 4042 demirbaş numarasıyla kayıtlı yazma eserin 122a-127b varakları arasında yer alır. ... -
15 Temmuz’a giden süreç ve FETÖ üzerine düşünceler
(Asos Yayınları, 2018-06-15)15 Temmuz darbe girişimi; tarihi boyunca bağımsız yaşamış, esaret altında yaşamaktansa ölmeyi bir karakter hâline getirmiş bir milletin istiklal ve istikbaline kasteden bir işgal hareketidir. Bununla birlikte, bu girişimin ... -
Hasan Rızâ (1849-1920) hayatı edebî kişiliği ve Dîvân’ındaki şiirlerin dinî tasavvufî muhtevası
(Turkish Studies, 2017)On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısı ile yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde yaşayan Hasan Rızâ (1849-1920), dağılma döneminin olumsuz şartları içerisinde yetişmiş bir sanatçıdır. II. Abdülhamid döneminin hattâtlarından olup ... -
Şairin saklı bahçesinin şiire yansımaları: Poetik ve estetik açıdan klasik Türk şiirinde hayal
(Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2016-10)Şair; duygu, düşünce ve arzularını hayal gücünün yardımıyla dönüştürerek sanatsal ve estetik bir kalıpta sunan kişidir. Başta teşbih ve mecaz olmak üzere edebî sanatları kullanarak iç ve dış âlemden aldıklarını sanatsal ... -
15 Temmuz darbe girişimi üzerine bir bibliyografya denemesi (2016-2018)
(Bartın Üniversitesi, 2021-06-30)FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’da gerçekleştirdiği darbe girişiminin üzerinden üç yıl gibi görece kısa bir zaman geçmiş olmasına rağmen bu konuda pek çok çalışma yapılmış, geniş bir literatür oluşmuştur. Araştırma raporları, ... -
Hüseyin Âlî Efendi’nin Miftâhü’r-rahme adlı eseri
(RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2020-11-21)Hüseyin Âlî Efendi, 17. yüzyılda yaşamış önemli bir âlim, şair ve münşidir. Kaleme aldığı manzum ve mensur eserlerle Osmanlı Devleti’nin askerî, siyasi, ekonomik ve toplumsal açıdan duraklama gösterdiği 17. yüzyılda ilim ... -
Hüseyin Âlî Efendi ve Riyâzü’t-terâcim adlı biyografik eseri
(Asos Yayınları, 2019-06-01)17. yüzyıl şair, münşi ve müverrihlerinden Edirneli Hüseyin Âlî Efendi (ö. 1058/1648); edebiyat, tarih ve İslamî ilimler alanında eserler vermiş çok yönlü bir âlimdir. Riyâzü’t-terâcim, şairin biyografi alanında kaleme ... -
Fuad Köprülü’nün Şeyh Gâlib’e dair yazıları üzerine bir değerlendirme
(Gümüşhane Üniversitesi, 2019-05-01)Şeyh Gâlib (1757-1799), yaşadığı dönemden günümüze adından övgü ve hayranlıkla söz ettirmiş, klasik Türk şiirinin son büyük temsilcisidir. Geleneğin kendini tekrarlamaya yüz tuttuğu 18. yüzyılda Sebk-i Hindî akımına yönelerek ... -
Âşık’ın ölüm tasavvuru: Âşık Çelebi Dîvânı’nda ölümle ilgili adet ve gelenekler
(Bartın Üniversitesi, 2023-12-07)Klasik Türk şiirinde şairlerin en fazla rağbet ettiği konuların başında ölüm gelir. Mersiyeler başta olmak üzere ölüm üzerine yazılmış tarihler ve manzum mezar kitabeleri, klasik Türk edebiyatında ölüm konusunun müstakil ... -
Riyâzü’r-rahme’de sanatlı üslup ve seci‘ kullanımı
(Divan Edebiyatı Vakfı, 2022-12-30)Riyâzü’r-rahme, İslam’ın esasları hakkında Hüseyin Âlî Efendi’nin (ö. 1058/1648) mensur olarak kaleme aldığı dinî, ilmî ve edebî niteliği haiz bir eserdir. İslam’ın esaslarını Allah’ın rahmetinin genişliğini ifade eden ... -
Göçtü kervan: Türk tasavvuf şiirinde kervan istiaresi
(Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 2021-12-15)İnsanı bir yolcu, dünyayı konup göçülecek bir menzil olarak yorumlayan dinî tasavvufi düşüncenin de etkisiyle Türk tasavvuf şiirinde yol, yolcu ve yolculukla ilgili sayısız çağrışım oluşmuştur. Bir benzetme unsuru olarak ... -
Tiyatroda “Diegetik Kişi”ler üzerine bir inceleme: Ölü Babaların Gölgesinde Beş Piyes
(Folklor/Edebiyat, 2023-02)Tiyatro ve dram sanatları büyük ölçüde “mimesis” (gösterme) sanatı olarak kabul edilmekle beraber tiyatroda ve diğer dramatik türlerde “diegesis” de (anlatma) görülmektedir. Bununla beraber dramatik türlerin kendine özgü ... -
Tufan Erhürman’ın Yozlaşma romanında üstkurmaca tekniği
(Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları, 2023-01)Tufan Erhürman (d. 1970), Kıbrıs Türk edebiyatının çağdaş yazarlarından birisidir. Hukukçu, akademisyen ve siyasetçi kimliklerinin yanı sıra 2000’li yıllarda Yüzleşme, Yozlaşma ve Yazışma adlı üç roman yayımlamıştır. Bu ... -
Osmanlı matbuatında yapma diller
(Türkiyat Mecmuası, 2022-12-30)Volapük (1879) ve Esperanto (1887) başta olmak üzere ortak ve evrensel bir dil oluşturmak amacıyla ortaya çıkan yapma dil girişimleri 19. yüzyılın son çeyreğinde ve 20. yüzyılın başında dünya basınında geniş yankı bulmuştur. ... -
“Türkiye” şiiri özelinde Osman Türkay’ın milliyetçilik ve Türkiye algısı
(Söylem Filoloji Dergisi, 2022-08)Edebiyatı şekillendiren temel dinamiklerden birisi ideolojilerdir. Yazarların ve şairlerin dünya görüşleri ya da ideolojileri reddeden apolitik tutumları, ele aldıkları konunun işlenişini ve sunuluşunu ciddi anlamda ...
RSS 1.0